Anamnese bij wondzorg

Ik ben als nurse practitioner huiddefecten werkzaam bij Evean Zorg. Samen met mijn team ben ik verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg rondom de patiënt met een huiddefect in de regio Zaanstreek-Waterland en Amsterdam. Ik behandel klanten in verpleeg- en verzorgingshuizen en doe consulten in de thuiszorg. Tevens indiceer ik antidecubitusmaterialen en meet ik therapeutische elastische kousen aan.

Wat mij vaak opvalt is dat (wond)verpleegkundigen niet naar de patiënt in zijn geheel kijken, maar alleen geïnteresseerd zijn in de lokale wond. Klinisch redeneren komt er niet aan te pas. Maar om een volledig beeld te krijgen van de patiënt en diens klachten dient er een grondige anamnese afgenomen te worden. Allereerst neem je uiteraard de algemene anamnese af, maar deze wordt gevolgd door de speciële anamnese om de lokaal verstorende factoren vast te stellen. 

Iedere klacht, dus ook een wond, wordt gekenmerkt door een aantal dimensies van klachten. Door het adequaat uitvragen van deze dimensies kan er een volledig beeld van de huidige klacht verkregen worden:

• De lokalisatie in/op het lichaam: waar zit de wond en tot hoever breidt deze zich uit?
• Het karakter: wat is het voor soort wond. Bijvoorbeeld decubitus. Bij het niet kunnen vaststellen van de etiologie kun je de term ulcus gebruiken bij een complexe wond, omdat ulcus de generieke term is voor een huiddefect met een geringe genezingstendens.
• De ernst: zo mogelijk kwalificeren. Geef voor de wond een gradatie of categorie aan of noteer de afmetingen: lengte, breedte diepte.
• De tijdsrelaties: wanneer is de wond ontstaan?
• Het beloop: is er een genezingstendens of wordt de wond juist groter?
• Begeleidende verschijnselen: bijvoorbeeld jeuk, eczeem of claudicatioklachten bij een patiënt met een ulcus cruris, infecties zoals erysipelas, of huidlaesies door inwerking van vocht.
• Uitlokkende of verergerende factoren: bijvoorbeeld (gebrek aan) mobiliteit, lichaamshouding, voeding, inspanning of allergische reacties.
• Verzachtende factoren: wat doet de patiënt zelf om de klacht te verminderen? Om een indruk van de ernst van de klachten te krijgen vraag ik ook naar de gevolgen op psychisch en sociaal gebied.   

Geheugensteuntje hierbij is ALTIS:
A Aard van de klacht
L Lokalisatie van de klacht
T Tijd en tijdsbeloop
I Intensiteit, ernst van de klacht
S Samenhang van de klachten, wat verergert en wat verzacht het

Speciële anamnese
Er zijn vijf verstorende factoren binnen wondheling vast te stellen:

1. Aanwezigheid van necrose en/of fibrine
2. Verstoring in de bacteriële balans
3. Verstoring in het exsudaat management
4. Verstoring van de biochemische balans
5. Cellulaire disfunctie

Zie: Wondenwijzer, Enoch en Harding 2002

TIME
Het TIME model is een methode om deze – lokale – verstorende factoren te beoordelen.
T Tissue. Is het weefsel vitaal of niet. Granulatieweefsel is vitaal weefsel, necrose of fibrine is niet-vitaal weefsel.
I Infection. Is het wondbed wel of niet geïnfecteerd.
M Moisture. Omschrijf de mate van exsudaat (nat, vochtig en droog).
E Edge. Zijn de wondranden wel of niet intact. Omschrijf ook de wondomgeving: maceratie (verweking), eczematisch, ondermijning et cetera.

Door het combineren van de uitkomsten van de toegepaste methodes kan er een adequaat en op maat gemaakt wondbeleid in gang gezet worden. Houdt rekening met alle aspecten van de patiënt. Alleen dan heeft een wondbehandeling kans van slagen.

Heb je een vraag over wondzorg, stel deze hieronder bij de Reacties. Dan zal ik er later op terugkomen.