Enkel-arm index bij oedeem

Binnen alle (inter)nationale richtlijnen en standaarden staat beschreven dat het verrichten van een enkel-arm index een standaard onderzoek moet zijn in het klinisch pad bij het behandelen van een patiënt met oedeem/ulcus cruris. Maar hoe vaak wordt het eigenlijk gedaan? Specialisten en huisartsen vinden het helaas niet altijd noodzakelijk om dit onderzoek te verrichten. Ze redeneren dat de patiënt toch wel zal klagen als hij de zwachtels te strak vindt, en dan kunnen ze er hup afgehaald worden. Maar is het zo eenvoudig?

De enkel-arm index (soms afgekort tot EAI) is een meting die in de geneeskunde wordt verricht om een indruk te krijgen van de globale toestand van de slagaders in de benen. Hiertoe wordt de (systolische) bloeddruk aan de enkel gedeeld door de (systolische) bloeddruk aan de arm. De bloeddruk aan de enkel wordt gemeten met het manchet van de bloeddrukmeter om het onderbeen, terwijl een (klein) doppler-apparaat wordt gebruikt om te meten bij welke druk de doorstroming verdwijnt. Dit kan gebeuren aan de arteria dorsalis pedis (op de voetrug) en aan de arteria tibialis posterior (achter de mediale maleolus)  . Het is een eenvoudig, niet-invasief onderzoek en kan veel schade voorkomen. Daarover zo meer.

We weten dat de optimale compressie 40mm/hg is en dat deze aangelegd kan worden bij een mild perifeer arterieel vaatlijden (EAI 0.8 – 1.3). Zijn er meerdere arteriële problemen aanwezig en is de aanvoer lager dan de 0.8 én men gaat dan ook nog met behulp van de compressiezwachtels deze aanvoerende vaten dichtdrukken, dan kunnen er grote problemen ontstaan. Want bij gestaakte doorbloeding treedt er necrose op. Dit kan zeer snel gaan. Je ziet al letsels bij een gestagneerde doorbloeding van een paar dagen. De eerste letsels treden vaak op bij het enkelgewricht aan de voorkant van de voet. Deze wonden zijn vervolgens moeilijk te genezen omdat daar veel peesweefsel zit. Dit gedeelte van de voet is bovendien continue in beweging en ook dat is slecht voor de genezing.

Ik vind dat het verrichten van een enkel-arm index bij patiënten met oedeem al dan niet met een ulcus cruris, waarin compressie gegeven dient te worden, een kwaliteitsindicator moet worden. Tot dan wil ik iedere behandelaar oproepen om dit eenvoudige onderzoek te standaardiseren in het klinische pad van deze groep patiënten en de verpleegkundigen oproepen om bij iedere patiënt waar je compressietherapie moet toepassen, de behandelaar te vragen om de uitslag van de enkel-arm index.

Het verrichten van een enkel-arm index is geen voorbehouden handeling en kan worden uitgevoerd door iedere verpleegkundige. Uiteraard moet je wel bevoegd en bekwaam zijn. 

Meer Nursing

Nursing
Nursing is de meest gelezen vaktitel voor verpleegkundigen niveau 4 en 5 in Nederland en Vlaanderen.
Word direct abonnee van Nursing.

Nursing op Facebook
Tegenwoordig kun je ook via Facebook op de hoogte van de laatste nieuwtjes, blogs en expertbijdragen. Ga naar
www.facebook.com/VakbladNursing

Vacature-alert
Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste vacatures, abonneer je dan op de vacature-alert van NursingBanen.