Het lijstje dat ie-der-een moet kennen

Het LEVV kwam een paar dagen geleden met een interessant rapport waarin een reeks van 19 zinloze handelingen beschreven staat. Volgens het LEVV is van deze verzorgende en verpleegkundige handelingen aangetoond dat ze geen effect hebben of zelfs slecht kunnen uitpakken.

Routineus werken is riskant

Heel nuttig, zo’n lijstje. Een beetje meer evidence based werken in de verzorging kan immers geen kwaad. Er is al zo weinig tijd. Routineus werken heeft z’n voordelen (je hoeft niet altijd overal over bij te denken, vergelijk het met het ‘s ochtends dekken van de ontbijttafel) maar brengt ook het gevaar met zich mee dat je moeilijk veranderingen doorvoert en dat nieuwe inzichten aan je voorbijgaan.

Schapenvacht

Het is wel een spannend lijstje, ik ben wel benieuwd hoe vaak dergelijke handelingen nog worden uitgevoerd, want daar rept het rapport niet over. Wie gebruikt er bijvoorbeeld nog schapenvacht om decubitus tegen te gaan? Het klinkt bijna middeleeuws, zoals een aderlating. Maar ook die interventie wordt in bepaalde gevallen nog toegepast.

Trucje

En welke verpleeghuis staat in hemelsnaam toe dat een verzorgende met water gevulde operatiehandschoenen onder de hielen van een patiënt legt ter voorkomen van doorligwonden op die plek? Terwijl er al zes lang een wetenschappelijk verantwoorde CBO-richtlijn beschikbaar is waarin duidelijk staat dat zo’n trucje juist averechts werkt omdat het de druk op andere plekken verhoogt.

Föhnen tegen smetten

En zo kabbelt het lijstje nog wel een tijdje door: föhnen om smetplekken tegen te gaan, klakkeloos liters vocht toedienen bij een cytostaticabehandeling of een bewoner fixeren om te voorkomen dat die uit bed valt. Het stoppen van nachtelijke fixatie leidt niet tot meer valpartijen, zo blijkt, alweer uit wetenschappelijk onderzoek. Ook hier heeft het CBO, in 2004, een richtlijn geschreven.

Verdwaald

Fijn, al dat onderzoek en zo’n lijstje. De vraag die rest is: hoe zorgen we er nu voor dat vanaf morgen alle verzorgenden deze belangrijke kennis toepassen? Het rapport zegt hier wel iets over, maar zodra ik het ga lezen lees verdwaal ik tussen de werkmodellen, implementatieschema’s, stappenplannen en nulmetingen. En het rapport begon nog wel zo concreet!

Hupsakee

Dat kan toch veel simpeler, denk ik dan. De betreffende zorgmanager, afdelingshoofd, teamleider, verpleeghuisarts of maakt niet uit wie kan toch gewoon zeggen: vanaf morgen doen we het niet meer zus, maar zo? De verzorgenden krijgen een klinische les waarin de richtlijn wordt uitgelegd, iedereen krijgt een geplastificeerd kaartje mee met de hoofdlijnen van de richtlijn en toegelicht, en hupsakee, de kwaliteit van de zorg is weer een handje geholpen. Wat is er toch gebeurd met de zorg dat zoiets zo verschrikkelijk ingewikkeld moet zijn?

Weinig effectief

Of moet er eerst wetenschappelijk onderzoek komen waaruit blijkt dat implementatietrajecten en contextanalyses weinig effectief zijn en zelfs schadelijk kunnen zijn voor de kwaliteit van de zorg?