Objectief producten kiezen

In de wondzorg spelen nogal wat zaken een rol in de keuze van producten en behandelingen, en het is goed om deze zogenaamde dimensies een beetje te kwalificeren. Want hoe vaak worden producten niet voorgeschreven omdat iedereen dat doet, of omdat het in de voorraadkast ligt?! 

Hoogleraar farmacologie Theo De Vries van het VUmc in Amsterdam beschrijft in zijn boek Farmacotherapie op maat een methodiek om per ziektebeeld een keuze te maken uit diverse medicijnen. Dit model is ook goed toepasbaar op wondverzorgingsproducten en bestaat uit vier dimensies:
– Effectiviteit
– Veiligheid
– Geschiktheid
– Kosten
Om de waarde van deze dimensies in te schatten ga je als volgt te werk: je geeft voor een product per dimensie een cijfer van 0 tot 10. Het verschil in waarde van de dimensie geef je aan door een keerfactor. Bijvoorbeeld: Effectiviteit x0.4, Veiligheid x0.3, Geschiktheid x0.2 en Kosten x0.1.

We beoordelen de producten op dat wat het meeste belangrijk is en dat is de mate van effectiviteit: doet het product wat het moet doen om de verstoring in de wondgenezing aan te pakken? Daarna moet het veilig zijn voor de patiënt en diens omgeving. Dat betekent dus zo min mogelijk bijwerkingen, toxicaties bedoel je intoxicaties? Ja dat bedoel ik ;-)etc.

De mate van geschiktheid wordt bepaald aan de hand van wat bij de patiënt en diens omgeving past. Wil hij dagelijks badderen of is 1 keer per week voldoende, welk niveau verpleegkundigen moet de zorg uitvoeren en heeft zij die kennis, etc.

De kosten spelen ook altijd mee. Een product kan heel goedkoop zijn maar niet effectief of niet passend binnen de behandeling. Of juist tegenovergesteld: een product is erg duur maar het meest effectief, veilig en geschikt in de behandeling.
Een voorbeeld. Je moet een keuze maken uit compressiemateriaal. Hieronder staat een voorbeeld dat ik heb gebruikt om te kiezen tussen kleefkorte rek, een tweelaags compressiesysteem en de verbandkous. Let wel, dit is slechts een voorbeeld. Iedere instelling heeft andere mogelijkheden en beperkingen. 
           

In de tabel is het gemiddelde cijfer vermenigvuldigd met de wegingsfactor

De verbandkous scoort laag op geschiktheid omdat teams verpleging en verzorging niet kunnen garanderen dat de kous iedere ochtend vroeg aangebracht kan worden. Daarnaast zullen er minimaal twee stuks per been en twee maten kousen aangemeten moeten worden opdat de kous gewassen kan worden. Dat drukt op de kosten.

Daarnaast is de werking beperkt tot maximaal 8 weken en moeten de verbandkousen daarna vervangen worden. Het risico bestaat dat de verbandkousen langer gebruikt worden. Dit kan een optimale compressieve behandeling in de weg staan.
 
Kleefkorte rek en tweelaags compressiesysteem scoren bijna hetzelfde. Bij geschiktheid komt de kleefkorte rek iets hoger uit, omdat de mate van druk tijdens de week licht afneemt waardoor de therapietrouw bij de patiënt wordt verhoogd. Dit heeft echter wel effect op de effectiviteit. Hierop scoort het tweelaags compressiesysteem hoger, want de mate van effectiviteit is bij dit product beter. Er is geen afname van druk gedurende de week vastgesteld. Samen met enkele collega’s heb ik deze keuze nog verder uitgewerkt. Ben je benieuwd voor welk product we uiteindelijk kozen, open dan de pdf onderaan de tekst.

Op deze manier kun je op een vrij eenvoudige manier een objectieve keuze benaderen. Want er zijn geen slechte producten maar wel verkeerde toepassingen!