5 tips voor betere zorg voor mensen met dementie

1. Richt je op wanneer het wél goed gaat: ‘Als ik trainingen geef aan verzorgenden, hoor ik vaak: “Een meneer is altijd agressief”. Ik geloof niet dat iemand zich àltijd op een bepaalde manier gedraagt. Er zijn ook momenten waarop iemand niet agressief is. Ik adviseer dan altijd: ga eens kijken in welke situaties hij níet agressief is. Want juist in die momenten ligt de oplossing. Zo was ik mantelzorger van mijn schoonvader, die te weinig vocht binnenkreeg. We gingen hem constant drinken aanbieden, waardoor hij zich vreselijk betutteld voelde en wat alleen maar averechts werkte. Toen we ons focusten op de momenten dat hij wél dronk, merken we opeens dat dat was op de momenten dat we “Proost” tegen hem zeiden. En zo vonden we de oplossing.’
2. Kijk niet alleen naar het beroep dat iemand vroeger uitoefende: ‘Het maken van levensboeken is van groot belang, omdat je dan echt even goed gaat zitten en doorvraagt over wat iemand leuk vindt om te doen. Toch staan er in het gros van de zorgdossiers die ik opensla maar tien zinnetjes over het leven van iemand. Bijvoorbeeld: “Meneer was vroeger kok”, dus wordt er meteen door verzorgenden vanuit gegaan dat meneer graag kookt, of bij het koken aanwezig is. Maar dementie verandert het brein én de persoonlijkheid van een mens. Dus regelmatig vindt iemand met dementie de dingen van vroeger nu helemaal niet meer zo leuk, en zijn er nieuwe interesses. Negen van de tien keer wil meneer dan eigenlijk niet meer koken, maar wil hij bijvoorbeeld graag lezen. Richt je dus niet alleen op dat beroep, én zorg voor een fatsoenlijk en uitgebreid levensboek.’ 
3. Focus je niet te veel op het stadium van dementie waar de cliënt zich in bevindt: ‘De stadia van dementie zijn een richtlijn, maar niet zaligmakend: bij iedereen ontwikkelt een dementie zich weer anders, dus je moet goed naar de persoon blijven kijken. Vul dus niet van tevoren in: “Die mevrouw zit in de verzonken ik, dus kan zij dit en dit niet meer.” Blijf communiceren en uitproberen, zodat je de cliënt centraal zet, en niet de ziekte.’
4. Laat de cliënt zelf de iPad bedienen: ‘Vaak zie ik dat er van die geheugenspelletjes gespeeld worden, waarbij de verzorgende zelf op het scherm van de iPad drukt. Laat het eens aan de cliënt over, en je zult nog versteld staan hoeveel mensen dat prima zelf af kunnen. Eigen muziek luisteren, eigen foto’s bekijken, beeldbellen met familie, mijn ervaring is dat veel bewoners van verpleeghuizen dat prima kunnen, mits zij slim ondersteund en begeleid worden.’
5. Vermijd het werkwoord ‘mogen’: ‘Verzorgenden gebruiken heel vaak het woord “mogen”. Ik heb dat woord wel negentien keer voorbij horen komen, toen ik een uur in een huiskamer van een zorginstelling was.“Nee mevrouw Jansen, dit mag u niet”, “Meneer Pietersen, we hebben toch afgesproken dat u dit straks pas mag?” Wat voor impact denk je dat dat op het welbevinden van iemand met dementie heeft?’ Daardoor worden mensen met dementie nog initiatieflozer, wat dus niet door de ziekte wordt veroorzaakt, maar door de bejegening. Tel daarbij op dat bij mensen met dementie het gevoelsleven steeds beter gaat functioneren. Dan komt dit ‘machtsvraagstuk’ wel even binnen hij de persoon met dementie. De verzorgende is te gast bij de bewoner, niet andersom.

Ruud Dirkse is directeur van DAZ, een bureau dat gespecialiseerd is in zorginnovatie. Samen met klinisch geriater Marcel Olde Rikkert stelde hij het boek ‘Ik heb dementie’ samen, waarin 50 brieven van dementerenden gebundeld zijn. Lees meer

Verzorgende ig Sylphia Vissers bedacht de Herinneringendoos voor mensen met dementie, waardoor het roepgedrag vermindert. Je kunt deze doos zelf maken. Lees meer