Eén op de tien 50-jarigen heeft al Alzheimereiwit in hersenen

Dit blijkt uit een grootschalig internationaal onderzoek naar zogeheten amyloïde plaques, onder leiding van wetenschappers van het Maastricht UMC+ en het VUmc Alzheimercentrum. Bij tien procent van de 50-jarigen zijn veranderingen in de hersenen waarneembaar die wijzen op de ziekte van Alzheimer. De specifieke eiwitophopingen blijken twintig tot dertig jaar voordat dementie ontstaat al aanwezig te zijn. Opmerkelijk is dat er bij gezonde hoger opgeleiden vaker sprake is van ophoping van Alzheimereiwit. De resultaten zijn gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijk tijdschrift JAMA.

Lees ook: ‘Veel verzorgenden onderschatten wat mensen met dementie nog kunnen’

Eén van de vroegste veranderingen in de hersenen van Alzheimerpatiënten is de ophoping van zogeheten amyloïde plaques. Dit zijn eiwitten die zich nestelen tussen de zenuwcellen in het brein en daar de hersenfunctie verstoren. ‘Je kunt echter niet stellen dat iedereen met deze eiwitophopingen ook daadwerkelijk de ziekte van Alzheimer krijgt’, aldus Pieter Jelle Visser, klinisch-epidemioloog in Maastricht en Amsterdam. ‘Het is een risicofactor, maar niet iedereen met de eiwitophopingen zal uiteindelijk dement te worden.’

Wil je meer weten over onderzoek naar dementie, euthanasie bij dementie of tips voor goede zorg voor dementerenden? Bekijk dan hier onze video’s over dementie.

De onderzoekers analyseerden gegevens van ruim 10.000 mensen uit 56 internationale onderzoekscentra. Eén studie richtte zich op Alzheimereiwit bij mensen zónder dementieklachten en één onderzocht de aanwezigheid van dit eiwit bij mensen mét verschillende vormen van dementie. Uit de resultaten bij de studie met ‘gezonde’ mensen blijkt onder meer dat bij één op de tien 50-jarigen zonder enige vorm van dementieklachten al plaque-vorming meetbaar is. Dit percentage loopt op tot 44 procent onder 90-jarigen. De eiwitophoping bleek twintig tot dertig jaar voor te lopen op de ontwikkeling van Alzheimer-type dementie, wat perspectief biedt voor de preventie van dementie.

Hogere opleiding

Bij mensen met een hogere opleiding blijken plaques in het brein ook nog eens vaker voor te komen. ‘Een mogelijke verklaring daarvoor is dat de hersenen van hoger opgeleide mensen een grotere reservecapaciteit hebben, en dus meer schade van de eiwitophopingen kunnen doorstaan voordat ze daadwerkelijk klachten krijgen’, zegt Willemijn Jansen, één van de onderzoekers van het Maastricht UMC+. Het feit dat de plaques al in mensen zonder dementie aanwezig zijn biedt in de toekomst mogelijkheden voor vroege behandeling. Visser: ‘Geneesmiddelen hiervoor moeten eerst nog ontwikkeld worden. Onderzoek hiernaar is al bezig maar het zal 5 tot 10 jaar duren voordat de resultaten hiervan bekend zijn.’ Eerder bleek uit onderzoek dat Alzheimer eerder ontdekt kan worden door een enzym.