Gaat inbrengen infuus beter met lokale warmte?

Casus
Je werkt op de polikliniek hematologie/oncologie. Bij het aanleggen van een infuus voor intraveneuze chemotherapie die dag, ervaart een aantal patiënten pijn. Die neemt toe zodra de eerste poging mislukt. Je hoopt de pijn te verminderen en weet dat warmte bij kinderen helpt (bijvoorbeeld een voetje in een warm bad of in een warme handdoek). Werkt warmte ook bij jouw patiënten?

1 Formuleer je vraag
(P=patiënt of probleem, I=interventie, C=vergelijking en O=uitkomst)
P = Hematologische/oncologische patiënten die een intraveneuze behandeling met chemotherapie ondergaan
I = Warmtetoediening
C = Geen warmtetoediening
O = Slagingskans bij eerste poging, pijnreductie/zoveel mogelijk comfort bij inbrengen infuus

2a Zoekstrategie
Gezocht naar randomized clinical trials (RCT’s) in onder meer de Cochrane Library, Cinahl, Pubmed en Picarta.2 Zoektermen waren infuus inbrengen, intravenous cannulation, heat.

2b Opbrengst zoekstrategie
We vonden één RCT over het verwarmen van de hand en onderarm voor het inbrengen van een infuus.3

3a Beoordeling methode
De RCT is van goede kwaliteit en de onderzoeksmethode is duidelijk beschreven. De auteurs onderzochten een groep neurochirurgiepatiënten (100) en een groep patiënten met leukemie (42). Zowel patiënten, behandelaars als effectbeoordelaars waren geblindeerd voor de behandeling. De randomisatie vond computergestuurd plaats. De onderzoekers keken bij de 100 neurochirurgiepatiënten naar het effect van warmte op het inbrengen van het infuus: het aantal keer dat er geprikt moet worden voordat het infuus goed zit en de snelheid van het inbrengen van het infuus. Vooraf aan de operatie kreeg de interventiegroep gedurende 15 minuten een warme handschoen (52 °C) aangebracht op de hand en onderarm ter voorbereiding op het inbrengen van het infuus. De controlegroep kreeg gedurende 15 minuten een onverwarmde handschoen aangebracht. De anesthesieverpleegkundige bracht vervolgens bij beide groepen op dezelfde wijze een infuus in. Opmerking: de anesthesieverpleegkundige voelde uiteraard wel dat de huid warm was, dus helemaal geblindeerd is dit onderzoek niet.

3b Beoordeling resultaten
Bij de interventiegroep (actieve opwarming) lukte het bij 94% van de neurochirurgiepatiënten om in een keer het infuus in te brengen. In de controlegroep lukte het bij 72%. Een verschil van 22%. Bij de interventiegroep duurde het gemiddeld 36 seconden om een infuus in te brengen en bij de controlegroep 62 seconden. Een significant verschil van 26 seconden in de neurochirurgiegroep. Het is echter onduidelijk of alle infusen door dezelfde anesthesieverpleegkundige zijn ingebracht. Dit met het oog op de ervaring die iemand heeft met het inbrengen van een infuus en daarmee de slagingskans.
Voor de leukemiepatiënten gold ook een significant verschil van 22% voor een eerste succesvolle poging, namelijk 95% tegen 73% bij actieve opwarming. Ook hier was de inbrengtijd korter, ditmaal 20 seconden. De verpleegkundigen namen bij beide patiëntengroepen geen huidirritatie of discomfort waar.

4 Conclusie en toepassing
De RCT laat zien dat het toedienen van warmte een positief effect heeft op het succesvol inbrengen van een infuus bij neurochirurgiepatiënten en patiënten met leukemie. Warmte vergroot de slagingskans van de eerste poging en vermindert de tijd om een infuus in te brengen. Advies is om warmtetoediening op de polikliniek oncologie/hematologie te implementeren.

5 Evaluatie
Op de dagbehandeling oncologie/hematologie van het VU medisch centrum (VUmc) krijgen alle patiënten voordat het perifeer infuus wordt ingebracht warmte op de hand en onderarm toegediend via een warmtepakking opgewarmd in de magnetron. Voor deze methode heeft de afdeling warmtepakkingen aangeschaft. Bovendien is de workflow aangepast, omdat we de warmte gedurende 10 tot 15 minuten toedienen. Deze relatief lange duur weegt echter niet op tegen de voordelen voor de patiënt, die nu met minder pijn en angst het infuusprikken kan ondergaan. Daarnaast levert warmtetoediening voor het ziekenhuis een besparing op, want infuusmateriaal is minder nodig en het prikken kost minder tijd.

Ja, warmtetoediening vergroot de slagingskans bij inbrengen perifeer infuus

Tekst: Anne Marije Luik, Arno Mank en Hester Vermeulen1

Noten
1. Anne Marije Luik is verpleegkundige in het VUmc in Amsterdam, Hester Vermeulen is stafadviseur en senior onderzoeker bij het AMC in Amsterdam en lid lectoraat Evidence Based Nursing bij de Amsterdam School of Health Professions, Arno Mank is verpleegkundig onderzoeker bij het AMC. Contact: h.vermeulen@amc.uva.nl.
2. www.thecochranelibrary.com, www.cinahl.com, www.pubmed.com, www.picarta.com, www.embase.com.
3. Lenhardt R, Seybold T, Kimberger O [et al]. Local warming and insertion of peripheral venous cannulas: single blinded prospective randomised controlled trial and single blinded randomised crossover trial. British Medical Journal 2002;325(7361):409-10.