Omgaan met agressie

Dit overzicht geeft slechts een indruk van deze aanpak. Voor concrete tips en voorbeelden verwijzen wij naar het boek Agressief gedrag bij dementie.

• Fase 0 – ‘Geen vuiltje aan de lucht’

Er is (nog) niets aan de hand

Gedrag oudere: zoals bekend en gewoon; oudere zit er bijvoorbeeld ontspannen bij

Algemene houding: Observeren en afstemmen

Suggesties voor begeleiding: Let op gedragsveranderingen; Verbeter omgevingskenmerken en veiligheid; Stem af op het individu; Benut positieve mogelijkheden en complimenteer voor gewenst gedrag

Fase 1 – ‘Drukkend weer’

Angst voor controleverlies

• Gedrag oudere: Afnemende grip op situatie en werkelijkheid; Gedragsverandering; bijvoorbeeld rusteloosheid
• Algemene houding: Ondersteunen
• Suggesties voor begeleiding: Vraag of je iets kunt doen; Bied hulp zonder je op te dringen; Geef informatie en uitleg, houvast en rust

Fase 2 – ‘Samenpakkende wolken’

• Gedrag oudere: Controleverlies; Uitdagen, herhaling van eisen, gespannen spieren, wilde gebaren,dreigen of gillen
• Algemene houding: Duidelijk zijn en richting geven
• Suggesties voor begeleiding: Geef richting, wees duidelijk in wat wel en niet kan; Wees kort en concreet; Begrens; Lichaamstaal kalm, met respect; Geef ruimte

Fase 3 – ‘Noodweer!’

Agressief gedrag

• Agressief gedrag
  Gedrag oudere: Escalatie; de oudere gaat door het lint; Uitschelden, slaan, trappen, spullen kapotmaken
• Algemene houding: Afgesproken en geleerde technieken toepassen
• Suggesties voor begeleiding: Spreek duidelijk toe en begrens in ontoelaatbaar gedrag; Schakel collega in, time-out; Pas verweertechnieken toe; Hou cliënt in het oog

Fase 4 – ‘Opklaringen’

Stoppen agressief gedrag

• Gedrag oudere: Namopperen, restspanning,gedachten rondom incident, angsten schaamte, schuldgevoelens,onzekerheid en later ontspanning
• Algemene houding: Contact herstellen
• Suggesties voor begeleiding: Wees terughoudend met nieuwe ‘eisen’ of veranderingen; Vraag hoe het nu gaat; Toon belangstelling en stel bezigheid voor; Indien mogelijk: blik samen terug en geef uitleg; Of hou juist afstand en geef rust

Fase 5 – ‘Lucht opgeklaard’

Niets (meer) aan de hand?

• Gedrag oudere: Zoals bekend en gewoon bij deze persoon, zit er ontspannen bij
• Algemene houding: Met alle betrokkenen evalueren; Verder observeren
• Suggesties voor begeleiding: Voer noodzakelijke acties uit: van je afpraten, rapporteren, collega’s inlichten, bespreking plannen; Observeer; Verbeter omgevingskenmerken en stem af op het individu, optimaliseer de omgang

Terug naar hoofdpagina dossier Agressie bij dementie