De verpleeghuiszorg in Nederland wordt gekenmerkt door onpersoonlijke planmatigheid. Bewoners moeten zich veel te vaak aanpassen aan protocollen en routineschema’s van verpleegkundigen en verzorgenden.
Dat stelt verplegingswetenschapper Jan Jukema, die dinsdag aan de Universiteit van Utrecht promoveerde.
Bewarende zorg
Goede verpleeghuiszorg geeft volgens Jukema ruimte aan de uniciteit en waardigheid van elke bewoner. Hij pleit voor ‘bewarende zorg’, waarbij de verpleeghuisbewoner als uniek persoon tot zijn recht komt. ‘De dagelijkse zorg wordt afgestemd op wat voor de bewoner belangrijk is’, zegt Jukema. Dat lukt volgens hem niet met vaste, op efficiency gerichte werkschema’s die vooraf vastgestelde doelen moeten realiseren en meetbare uitkomsten moeten opleveren. Jukema wil aandacht voor vragen, zoals: wat behoren wij in deze situatie na te streven? Hoe voeren we dat uit? Welke waarden willen wij verwezenlijken? Hoe kunnen wij de bewoner als persoon tot zijn recht laten komen?
Gewoonte van verpleegkundigen
Jukema merkt dat sinds de jaren negentig de nadruk steeds meer ligt op de meetbare dimensie van zorg en de effecten van het verpleegkundig handelen. Als voorbeeld noemt hij de verpleegkundige of verzorgende die vraagt of een bewoner gedoucht wil worden. De bewoner geeft aan dat hij vandaag niet wil. De zorgverlener antwoordt dat hij dinsdag altijd wordt gedoucht, dus nu ook. ‘De verpleegkundige of verzorgende volgt de routines van werkzaamheden, terwijl dat niet de voorkeur is van de bewoner.’
Creativiteit
In de praktijk is het niet altijd eenvoudig om aan de wensen van de bewoner te voldoen. ‘Er zijn andere bewoners en een instituut is nu eenmaal gebonden aan regels en gewoonten’, zegt Jukema. ‘Verpleegkundigen en verzorgenden moeten de creativiteit en moed hebben om een passend antwoord te geven. In de eerste plaats betekent dit luisteren en gehoor geven aan wat mensen vragen, aangeven of stilzwijgend proberen kenbaar te maken.’
Bewarende zorg in onderwijs
Jukema is oud-verpleegkundige en verplegingswetenschapper. Hij is als onderzoeker verbonden aan het lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg. Daarnaast is hij hoofddocent aan de opleiding Toegepaste Gerontologie van Windesheim. Hij zou graag zien dat de bewarende zorg wordt toegepast in het onderwijs. ‘Bijvoorbeeld door een module te maken waarin het luisteren naar verhalen centraal staat. Of ga gezamenlijk een boek lezen over ervaringen van verpleeghuisbewoners en hun naasten.’
Download hier de samenvatting van het proefschrift ‘Bewarende zorg’.
Door: redactie Nursing
Op de hoogte blijven? Volg nursing.nl op Twitter!
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account