Blog Hugo: 'Uitstroom aanpakken? We zullen het zelf moeten doen'

Er komt een 4-jarig onderzoek naar de vraag hoe je zorgmedewerkers het beste behoudt voor de zorg. Maar dat weten we zelf al, stelt Hugo. ‘Dus rug recht en verenig je binnen zorgorganisaties.’

Oud-collega H. leek goed op zijn plek. Gespecialiseerd verpleegkundige, universitair geschoold en lid van de VAR van een aansprekend ziekenhuis. En toch besloot hij elders te gaan werken als beleidsmedewerker. Niet meer in de zorg, zoals dat heet, maar aan de zorg.

H. is waarschijnlijk een zogenaamde ‘Avonturier’ volgens een interessante studie over oorzaken van uitstroom in de zorg, van Avans Hogeschool. Verpleegkundigen die hun talent niet kwijt kunnen en zich storen aan het gebrek aan kwaliteit van zorg vallen in die categorie. Zij verlaten de zorg omdat ze doorgroeimogelijkheden missen en niet vies zijn van een risicovolle carrièrestap.

Een tweede categorie die volgens de onderzoekers voor een hoge uitstroom zorgt zijn de ‘Zekerheidszoekers’. Deze groep verpleegkundigen heeft vooral last van hoge werkdruk en een gebrek aan steun van collega’s. Zij vertrekken naar elders in de hoop dat het gras daar groener is.

Het onderzoek van Avans staat niet op zichzelf. Er is inmiddels heel veel bekend over de uitstroom van verpleegkundigen: cijfers, oorzaken en concrete oplossingen. Je zou dan ook verwachten dat minister van medische zorg Tamara van Ark met alle beschikbare kennis actief aan de slag gaat. Juist nu veel collega’s in de touwen hangen is het behoud van verpleegkundigen belangrijker dan ooit.

Het tegendeel is waar. Vorige maand was de feestelijke kick-off van het Actieprogramma Behoud Zorgpersoneel. Klinkt goed, maar het komt er in praktijk op neer dat 20 zorgorganisaties 4 jaar lang gaan onderzoeken wat de meest effectieve manier is om zorgpersoneel te behouden. Iets wat we dus allang weten.

Wie een roze bril draagt denkt wellicht: wat goed dat de minister eindelijk oog krijgt voor de uitstroom. Maar wie de politiek een beetje volgt weet dat onnodig vervolgonderzoek doorgaans een vorm van uitstelgedrag is. De feestelijke kick-off is al ongepast, gezien de ernst van de problemen, maar het gebrek aan urgentie dat de minister en de betrokken zorgorganisaties tonen is ronduit stuitend.

We zullen het echt zelf moeten doen. Het is zoals verpleegkundige Sanne Cordfunke-Krebbekx onlangs in Trouw schreef. ‘Alleen als wij verpleegkundigen over ons eigen lot beslissen, kunnen we betere werkomstandigheden realiseren en een tekort voorkomen.’

Dus: recht je rug en verenig je binnen zorgorganisaties. Formuleer doelen zo concreet mogelijk. Welke administratie is overbodig? Hoeveel geld voor persoonlijke ontwikkeling? En hoe ziet ‘lagere werkdruk’ er in de praktijk uit? Zeggenschap is immers waardeloos zonder concrete agenda. Smeed allianties met welwillende artsen, managers en bestuurders en zorg voor vertegenwoordiging op alle belangrijke plekken in de organisatie. Ook HR en communicatie hebben verpleegkundige invloed nodig.

En zogenaamde avonturiers zoals mijn oud-collega H. zullen we altijd houden. Laten we hen vooral koesteren en in contact blijven. Misschien gaan ze bij VWS aan de slag om de broodnodige verpleegkundige expertise te voegen. Of misschien gaan ze voor een zorgverzekeraar werken, en dragen ze eraan bij dat we niet langer als kostenpost worden gezien, maar als kapitaal. Om van meerwaarde te zijn voor de verpleegkundige beroepsgroep hoef je niet per se aan het bed te blijven staan.