Blog Nannie: 'Verplegen, waar doe je dat eigenlijk?'

Het ziekenhuis, dát is de plek waar verpleegkundigen carrière willen maken. De werkelijkheid is anders. De vraag is natuurlijk niet wat verpleegkundigen willen, maar welke zorgvragen de samenleving stelt. Dát bepaalt de werkplek. Nu is dit bepaald geen nieuw fenomeen. Ook een eeuw geleden deed dat verschijnsel zich voor, maar dan in omgekeerde richting.

Het eerste ziekenhuis

 Tot ver in de 19^de eeuw gebeurde verplegen gewoon thuis. Ziekenhuizen waren er nauwelijks, evenmin als opgeleide verpleegkundigen. Pas met de komst van antisepsis, asepsis en narcose ontstond behoefte aan een modern ziekenhuis. Met behulp van de eerste opgeleide verpleegsters kon dat moderne ziekenhuis vanaf 1880 ook werkelijk een succes worden. Toch duurde het even voordat zieken voldoende vertrouwen in het ziekenhuis hadden dat ze zich ook durfden te laten opnemen. Voor de verpleging thuis had de zieke de beschikking over een keur aan zorgmedewerkers: de wijkverpleegster, de huisverzorgster en de kraamverzorgster.

Naarmate het ziekenhuis succesvoller werd, steeg de vraag naar klinische behandelingen en schoten ziekenhuizen na 1900 als paddenstoelen uit de grond. Met de toename van medische behandelingen nam ook de vraag naar gediplomeerde verpleegsters toe, zelfs zo snel dat de opleidingseisen naar beneden bijgesteld werden. Zo kregen ook meisjes uit eenvoudige milieus met minder opleiding een kans om verpleegster te worden. Het ziekenhuis werd dus een populaire werkplek voor verpleegsters. Het animo om in de thuiszorg thuis te gaan werken daalde navenant. In 1901 deed verpleegkundige Lientje Kruysse, adjunct-directrice in het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam, daarom in het Maandblad voor Ziekenverpleging een vurige oproep aan verpleegsters om toch vooral ook in de wijkverpleging een werkplek te zoeken. Het mocht niet baten, want tot op de dag van vandaag is een baan in het ziekenhuis het ideaal.

Wederopstanding wijkverpleegkundige

Toch staan we aan de vooravond van een kentering. Vanuit de samenleving is een andere, nieuwe zorgvraag ontstaan. Dat kun je goed zien aan de wederopstanding van de wijkverpleging. Hoewel de meeste jongeren kiezen voor een verpleegkundige opleiding met de wens in een ziekenhuis te gaan werken, dicteert de zorgvraag, – en dat is uiteindelijk waar het om gaat -, andere carrièreperspectieven. Ik ben benieuwd wanneer het omslagpunt komt. Ruim een eeuw was het ziekenhuis hét ideaal, nu moet de zorg thuis in het brandpunt van de belangstelling komen te staan. We zullen dus anders moeten opleiden en het verwachtingspatroon van mbo- en hbo- verpleegkundigen laten kantelen.