Siska (57) kwam vorig jaar als duaal student hbo-v in een team terecht waar een erg vrouwonvriendelijke cultuur heerste onder de collega’s. Seksistisch taalgebruik was er heel normaal. ‘Er is nog steeds veel grensoverschrijdend gedrag in de verpleging, zeker richting jonge vrouwen.’
‘Vorig jaar liep ik mijn hbo-v stage op een afdeling waar een heel vervelende sfeer heerste. Dat kwam vooral door een kleine dominante – vooral mannelijke – minderheid die de vrouwen in het team intimiderend en bedreigend bejegende.
Vrouwelijke collega’s – verpleegkundigen, maar ook coassistenten, teamleiders, behandelaars – en zelfs vrouwelijke patiënten werden beoordeeld op hun uiterlijk of – bij de jonge vrouwen – hun seksualiteit. Oudere vrouwen werden juist weer belachelijk gemaakt vanwege hun uiterlijk, dat niet (meer) voldeed aan de schoonheidsidealen van slank en rimpelloos.
Ook was er veel racisme en intolerantie richting vrouwen én mannen met andere culturen of achtergrond. Dat werd duidelijk in het contact tussen verpleegkundigen onderling maar ook in hoe de patiënten werden benaderd. Er werd bijvoorbeeld veel over ‘wij’ en ‘zij’ gesproken.
Ik voelde me er ongemakkelijk en onveilig bij, ondanks mijn leeftijd en ervaring. Ik sprak me er regelmatig tegen uit, maar omdat ik in opleiding was werd ik niet door iedereen als een gelijkwaardige gesprekspartner beschouwd. Negeren lukte niet. Weglopen kon niet, want ik wilde de stage halen.
Het was niet voor het eerst dat ik dit soort dingen meemaakte. Al toen ik in de verpleging begon, in de jaren 80 van de vorige eeuw, maakte ik veel seksuele intimidatie mee. Dokters die aan je billen zaten, patiënten die hun erectie lieten zien… De hoofdzusters aanbaden de dokters, dus als je er wat van zei, dan was het je eigen schuld. Moest je maar minder opzichtig aanwezig zijn.
Maar het fijne was, dat we als collega’s elkaar hadden. We waren allemaal jong en zaten in hetzelfde schuitje. De patiënten kon ik verbaal wel de baas en heb mij daarom toen eigenlijk nooit onveilig gevoeld, wel strijdbaar en trots.
In de thuiszorg en kraamzorg waar ik vervolgens werkte kwam ik hetzelfde tegen. Huisartsen die opdringerig waren, zonen van patiënten die tegen je op reden als je niet oppaste. Ook hier had ik heel veel aan mijn collega’s en ook aan de, inmiddels steeds vaker vrouwelijke, leidinggevenden die een iets meer strijdbaar karakter hadden en vaker ‘onze kant’ kozen.
Later werkte ik in beleidsfuncties, wel binnen de zorg, en steeds vaker met mannen. Op dat niveau kreeg het meer de vorm van vrouwenhaat. Zo van ‘Die meisjes moeten niet denken dat ze met ons, de grote jongens, mee mogen doen.’ Dit vond ik persoonlijk nog erger en vervelender dan de erecties, handen op billen en vieze praatjes van de jaren daarvoor. Ik heb dat als extreem onveilig ervaren. En het heeft er uiteindelijk mede toe geleid dat ik gestopt ben met werken in bestuurlijke beleidswereld van de zorg.
Inmiddels ben ik dus weer werkzaam als verpleegkundige in de uitvoering. De stage vorig jaar was voor mij de bevestiging dat het vrouwonvriendelijk klimaat in de zorg is nog altijd niet is weggewerkt. Er is nog steeds veel grensoverschrijdend gedrag, zeker richting jonge vrouwen.
En echt niet alleen door mannen. Net zo goed door vrouwelijke, vaak oudere, collega’s. In ieder team zitten vaak wel 5 of 6 vaak oudere vrouwen die overal commentaar op hebben. Het is nog steeds verdomd moeilijk om als mooie jonge vrouw echt serieus genomen te worden. Zeker wanneer je ook nog eens je ambities als verpleegkundige met de zorg voor kinderen wil combineren.
En hoe het komt? Ik denk door een gebrek aan visie en sturing op diversiteit, en gebrek aan bewustzijn hierover bij verpleegkundigen.
Ik maak me ernstig zorgen om mijn (toekomstige) collega’s. Ik ben ervaren en weerbaar. En zelfs mij brengt het nog van mijn stuk. Maar wat doet een pestcultuur met jongere en/of minder assertieve vrouwen? Zij denken misschien dat ze zelf de oorzaak zijn. Of niet geschikt voor het vak. Ik snap inmiddels wel dat veel jonge vrouwen die een zorgdiploma halen binnen 2 jaar afhaken.
Siska gebruikte haar ervaringen voor een onderzoek naar gendersensitiviteit in de GGZ. Voor meer informatie over haar onderzoek mag je haar mailen: info@siskaderijke.nl
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account