Meer aandacht voor slapen in het ziekenhuis

Patiënten hebben regelmatig moeite met slapen in het ziekenhuis, zo blijkt uit verschillende onderzoeken.1-4 In 2010 deden studenten hbo-v een praktijkonderzoek naar slaapkwaliteit van patiënten op de verpleegafdeling cardiothoracale chirurgie (CTC) in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Naast geluidsoverlast van binnen en buiten het ziekenhuis gaven patiënten aan dat ook pijn, stress en angst oorzaak zijn van slaapverstoring (zie figuren ‘Waarom kan de patiënt niet slapen?’).1 Dit wordt in de wetenschappelijke literatuur bevestigd.2,3

Decibellen
Geluidsoverlast is een belangrijke bron van slaapverstoring, vooral op de intensieve zorgen (ic).2-4 Vlaams onderzoek beschrijft dat de geluidssterkte hier gemiddeld tussen de 60 en 70 decibel ligt.4 In uitzonderlijke gevallen kan dit zelfs stijgen tot meer dan 80 decibel.1 Ter vergelijking: de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, WHO) heeft een normering opgesteld dat het geluid in een ziekenhuis de grens van 40 decibel overdag en 35 decibel ’s nachts niet mag overschrijden.4,5 Op de ic is dus sprake van flinke geluidsoverlast.

Slaapritme
Geluidsoverlast is een serieus probleem, want een gezond slaap- en waakritme is bevorderlijk voor het welzijn en de gezondheid van de mens.2,3 Patiënten die herstellen van bijvoorbeeld een operatie hebben juist kwalitatief goede slaap nodig. Wetenschappelijke bewijzen hiervoor ontbreken (nog), aldus Ilse De Volder, neuroloog in het slaapcentrum van Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

Groeihormoon
‘Toch is het wel duidelijk dat een ononderbroken nachtrust zeer belangrijk is voor een patiënt. Vooral aan het begin van de slaap wordt veel groeihormoon aangemaakt (somatropine), dat de groei van alle weefsels bevordert. Dit hormoon stimuleert eveneens de aanmaak van eiwitten.’ Tijdens de slaap stijgt ook de aanmaak van anabole hormonen, de stoffen die zorgen voor weefselopbouw. De waardes van katabole hormonen – de stoffen die zorgen voor weefselafbraak – dalen, wat het herstel van lichaamsweefsel ten goede komt.6 De Volder: ‘Zoals ook voor gezonde mensen geldt: een goede nachtrust beïnvloedt het welbevinden en de gezondheid.’

Tips om verstoring van de nachtrust te beperken
– Geef de patiënt oordopjes en een oogmasker, dit verbetert de slaap. Ook is gebleken dat het gebruik van oordopjes een daling in de incidentie van delirium geeft.4
– Leg patiënten die veel geluiden maken op een eenpersoonskamer.
– Zet ’s nachts minimaal één uur het geluid van de telemetriemonitor uit.
– Laat de patiënt zo veel mogelijk aan zijn gebruikelijke slaaproutine vasthouden en vraag hiernaar tijdens het anamnesegesprek.
– Probeer slaapmedicatie te vermijden.

Noten
1. Van de Haar A, e.a. Onderzoek naar ervaring van kwaliteit van slaap. Afstudeeronderzoek. Nieuwegein, juni 2010. Bekijk dit onderzoek bij de downloads onderaan dit artikel.
2. Young SJ, e.a. Sleep in Hospitalized Medical Patients, Part 1: Factors Affecting Sleep. In: Society of Hospital Medicine, 2008, 3(6), p. 473-482.
3. Young SJ, e.a. Sleep in Hospitalized Medical Patients, Part 2: Behavioral and Pharmacological Management of Sleep Disturbances. In: Society of Hospital Medicine, 2009 (4), p. 50-59.
4. Fromont V. Het gebruik van oordopjes gedurende de nacht op intensieve zorg. Masterproef in de verpleegkunde en vroedkunde. Universiteit Antwerpen, 2009. Bekijk dit onderzoek bij de downloads onderaan dit artikel.
5. MacKenzie DJ, Galbrun L. Noise levels and noise sources in acute care hospital wards. In: Building Services Engineering Research & Technology 2007, nr. 28, p. 117-131.
6. Sudhansu Chokroverty, M.D. (1994). Sleep Disorders Medicine, Basic Science, Technical Considerations, and Clinical Aspects. Stoneham United States of America: Butterwordth-Heinemann.

Door: redactie Nursing