Verpleegkundige Ronald Kremer werkte zo’n 2,5 week in een ebolakliniek in Sierra Leone, namens hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (AzG). Hij was de eerste Nederlandse verpleegkundige in Afrikaans crisisgebied, waar de dodelijke ziekte inmiddels al meer dan 1500 levens eiste.
Je bent nu zo’n tien dagen terug in Nederland, wat waren je belangrijkste beweegredenen om te gaan?
‘In eerste instantie omdat er te weinig hulpverleners waren. Daarnaast wilde ik ervaring opdoen met ebola – dit had ik nog nooit meegemaakt – mooi meegenomen was dat ik ook mijn oude vak weer uit kon oefenen. Als medisch noodhulpcoördinator bij AzG heb ik vooral een managementfunctie, ik had al zo’n zes jaar niet meer écht als verpleegkundige gewerkt! Maar door deze ervaring weet ik wel: je verleert het nooit.’
Hoe kijk je er op terug?
‘Het was dramatisch. Je kunt je nog zó goed voorbereiden op wat er komen gaat, maar toch was het wezenlijk anders dan ik verwachtte. Het is eigenlijk net zoiets als wanneer je als leerling voor het eerst op elkaar gaat leren wassen. Dat is lachen, tot je het in de praktijk moet doen. Dan piep je wel anders. Zoiets was dit ook, alleen was dit natuurlijk wel erg complex vergeleken bij het wassen van een patiënt.’
Hoe ziet de zorg voor een ebolapatiënt eruit?
‘Eigenlijk kun je niet zo heel erg veel doen. De patiënten krijgen standaard antibiotica, malariapillen, vitaminetabletten en paracetamol, tegen de koorts. We deelden eten en drinken uit, en met een beetje geluk konden we ze er ook mee helpen. Je bent vooral bezig de patiënten een beetje in een redelijke conditie te houden. Daarnaast verleen je ook palliatieve zorg; je houdt stervende patiënten zo comfortabel mogelijk, zorgt dat ze niet teveel pijn hebben en niet onnodig lijden.’
Waarin verschilt je werk als verpleegkundige daar met hier?
‘Het werk is gewoon érg gevaarlijk. Je mag niet op het bed zitten, en in verband met infectiegevaar spray je ontlasting en braaksel af met een 0,5 procent chlooroplossing. Daarbij moet je opletten dat het niet in contact komt met de huid, in verband met irritatie. Als je als verpleegkundige aan het werk wilt in zo’n gebied, moet allereerst je je complete mindset veranderen. Dingen die normaal gewoon voor de patiënt zou doen, zijn ineens ‘niet verstandig’. Een patiënt valt bijna? Hem opvangen is niet verstandig. Een patiënt bloedt? Bloed zomaar wegpoetsen niet verstandig. Het is een totaal andere manier van benaderen. Niet de patiënt staat centraal, maar je eigen veiligheid en dat van je collega’s. Alle risicovolle handelingen worden afgewogen. Weten we zeker dat deze patiënt niet te onrustig is, dat hij een infuus niet uittrekt? We koppelden infusen in de nacht sowieso af, het laatste wat je wilt is dat de tent vol bloed komt te zitten.’
In hoeverre beperkten alle veiligheidsmaatregelen je je in je werk?
‘Heel erg. Je voelt je gevangen in een geel plastic pak, wat een extra barrière vormt tussen jou en de patiënt. De bloeddruk kun je niet met een stethoscoop meten omdat er een kap over je oren zit, ausculteren van de longen is dus ook niet mogelijk. Het allerliefste wil je zonder bescherming de tent ingaan, aan de hand van je houding en non-verbale communicatie laten zien dat je het beste voor hebt met de patiënt, maar ze zien door die dikke duikbril net je ogen. Ik vond dat moeilijk. Ik ben een mens dat graag andere mensen aanraakt, die andere mensen laat voelen dat je er bent. Dat is daar alleen maar mogelijk door twee paar handschoenen heen.’
Er zijn al veel hulpverleners besmet geraakt. Voor een Vlaamse en een Zweedse hulpverlener liep het met een sisser af, maar toch… ben je wel eens bang dat je toch besmet bent?
‘Ik probeer het rationeel te benaderen, ik heb immers alle voorschriften en protocollen netjes gevolgd, maar weet het natuurlijk nooit. Nog in Afrika moest ik in 10 uur van de ene naar de andere plek reizen en had het plotseling heel warm. ‘Het zal toch niet gebeuren…’ dacht ik bij mezelf en heb er toch maar even een thermometer bij gepakt. Er was niks aan de hand, maar het geeft aan dat ik er stiekem wel mee bezig ben.’
Waarom is er zo’n groot tekort aan hulpverleners in de ebolagebieden, durft niemand er naartoe?
‘Ik denk niet dat mensen per se te bang zijn, maar je kunt ook niet ‘zomaar’ naar zo’n land toe. Iedereen staat vrij om te solliciteren bij bijvoorbeeld AzG, en ik sluit niet uit dat een verpleegkundige of arts met enorme ervaring met infectieziekten iets zou kunnen doen in Sierra Leone. Maar werk je nu als verpleegkundige op – bij wijzen van spreken – op de hartbewaking in een ziekenhuis en ben je nog nooit in Afrika geweest, dan zal de cultuurshock enorm zijn. Je hebt dan nog wel een en ander aan scholing of ervaring nodig. Ikzelf heb bijvoorbeeld de IC-opleiding gedaan, met een aanvullende tropencursus.’
Wat zijn je toekomstplannen? Wil je nog eens terug?
‘Ik hoop dat het kan, zou dat ook best willen, maar er zijn meer belangrijke missies. Wellicht dat binnenkort iets anders mijn prioriteit krijgt.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account