Obstructief slaapapneusyndroom

Een slaapstoornis waar ongeveer vijf procent van de wereldbevolking last van heeft. Tijdens de slaap wordt de luchtweg geheel of gedeeltelijk geblokkeerd, wat zorgt voor een ademhalingsstop van ongeveer drie seconden of langer. Doorgaans is de patiënt zich daar niet van bewust, soms schrikt hij echter wakker. De obstructieve ademstops die kenmerkend zijn voor OSAS, onderbreken de slaapdiepte. Ook treden tijdens een ademstop soms forse zuurstofdalingen op.

Gevolgen
De gevolgen voor de patiënt zijn wisselend, maar belangrijke symptomen zijn vermoeidheid en slaperigheid overdag. Daarnaast is er een grote kans op comorbiditeit.

Alert zijn
Lang niet alle patiënten weten dat zij OSAS hebben. Daarom kan het geen kwaad om extra alert te zijn op deze slaapstoornis. Volgens Hans van der Zeijden is er een aantal goede markers. Hij is longarts in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en gespecialiseerd in OSAS.‘De patiënt snurkt of zijn ademhaling stokt. Als de patiënt ook overdag vaak slaperig is, de leeftijd van veertig gepasseerd en van het mannelijke geslacht is, of een BMI van boven de dertig heeft, is het goed mogelijk dat hij OSAS heeft.’

Ernst beoordelen
Probeer vervolgens de ernst van de slaapstoornis te beoordelen. De richtlijnen definiëren de ernst van OSAS op basis van slaperigheid en het aantal ademstilstanden per uur, de apneu-hypopneu-index. ‘Vraag de patiënt naar zijn slaperigheid of houd ’s nachts eens een uur bij hoe vaak zijn adem stokt. Vraag de partner van de patiënt naar de situatie thuis’, zegt Van der Zeijden. Ook vragenlijsten als de Epworth Sleepiness Scale of de Berlin Questionnaire kun je gebruiken om de ernst in te schatten. Van der Zeijden: ‘De taak van de verpleegkundige bestaat vooral uit signaleren. Noteer de bevindingen in het patiëntendossier en overleg met de arts over een mogelijke verwijzing naar een slaapcentrum.’

Behandelen
Behandelen van OSAS is belangrijk omdat de slaapstoornis uiteindelijk kan leiden tot comorbiditeit zoals hartritmestoornissen, hart- of herseninfarct. Ook diabetes en een hoge bloeddruk kunnen complicaties van OSAS zijn (60 procent van de OSAS-patiënten heeft een verhoogde bloeddruk). Matig en ernstige OSAS behandel je meestal met continuous positive airway pressure (CPAP). Dit apparaat blaast continu lucht in de luchtwegen om ze open te houden. De druk in de luchtwegen blijft hierdoor voortdurend positief, waardoor de keel niet zo makkelijk dichtvalt.

Deze tekst komt uit het artikel ‘Goede nachtrust begint bij verpleegkundige’, Nursing juli/augustus 2011, p. 34-38. Auteur van dat artikel is Marloes Oelen, redactie Nursing.