Driekwart verpleegkundigen slaapt slecht na nachtdienst

Ruim twaalfhonderd mensen vulden de poll in met de vraag ‘Draai jij nachtdiensten en ervaar je hierdoor slaapproblemen? En zo ja, wat doe je ertegen?’ Ruim 20% neemt af en toe tot vaak slaapmedicatie op recept en nog eens 8% doet dat standaard na de nachtdienst. Van de poll-stemmers zoekt 19% soelaas bij een vrij verkrijgbaar slaapmiddel, zoals melatonine.

Nursing plaatste de poll naar aanleiding van de nieuwe richtlijn voor ouderen, die benzodiazepinegebruik ernstig afraadt. Nu blijkt dus een substantieel deel van de verpleegkundigen zelf slaapmedicatie te gebruiken. Ter vergelijking: het percentage chronische gebruikers van slaapmiddelen onder de volwassen bevolking ligt tussen de 2,6 en 4,5%. (1)

Geen verrassing
Voor Miriam Gruppelaar, verpleegkundig specialist bij het slaapcentrum van Ziekenhuisgroep Twente, die namens beroepsvereniging V&VN betrokken was bij de nieuwe richtlijn over slaapproblemen bij ouderen, komen de cijfers niet als een volslagen verrassing. ‘Ik zie regelmatig verpleegkundigen en andere mensen die in wisseldiensten werken op het spreekuur van het Slaapcentrum. Zelf heb ik ook onregelmatig gewerkt, het is een bekend probleem.’
Het feit dat verpleegkundigen in zulke groten getale naar slaapmiddelen grijpen, vindt ze begrijpelijk, maar wel jammer. Naast het feit dat benzodiazepines verslavend zijn, werken ze niet. ‘Dat komt omdat slaapproblemen door de nachtdienst veroorzaakt worden door de ontregeling van de biologische klok. Daartegen helpt slaapmedicatie niet.’

Biologische klok
Het probleem van nachtdienst is dat deze onze biologische klok ontregelt. Deze klok staat zo afgesteld dat het maar weinig nachtwerkers lukt om overdag aan hun benodigde slaapuurtjes te komen. Nachtdienst kan daarom dezelfde klachten geven als een jet lag: vermoeidheid, concentratieverlies, slaapproblemen, stemmingswisselingen en verstoring van eetpatroon of stoelgang. Bij chronische klachten door nachtwerk hoort in de Verenigde Staten een aparte diagnose, Shift Work Sleep Disorder (SWSD), een term die in Nederland nog niet zo bekend is.

StAZ heeft de gratis app Nachtarbeid gemaakt, met tips over roosteren, slapen en bewegen. Lees meer>>

Gruppelaar vindt het goed dat slaapproblemen vanwege de nachtdienst onder de aandacht komen. Ze pleit voor meer voorlichting aan verpleegkundigen over de do’s en don’ts. In haar ziekenhuis is ze bezig daarover voorlichting op te zetten. Zo raadt ze verpleegkundigen af om oplossingen bij slaapmiddelen op recept te zoeken, dan liever een natuurlijke middel als melatonine (met beleid) of lichttherapie. ‘Lichttherapie overdag kan helpen om na de nachtdienst weer sneller in je natuurlijke slaapritme te komen.’

1) Het gebruik van slaapmiddelen. Wiki UvA