Blog Hugo: ‘#Metoo: wat voelde ik me vies’

Ook Hugo ontkwam helaas niet aan seksueel ongewenst gedrag van een patiënt. Het is voor het eerst dat hij het met de wereld deelt. Achteraf gezien jammer, vindt hij.

Ik was achttien en liep mijn eerste stage op de revalidatieafdeling van het verpleeghuis. Wat wilde ik het graag goed doen en wat was ik onzeker. Ik hielp een mevrouw naar bed. Ze was aardig en gaf me complimentjes over hoe ik mijn werk deed.

Toen ze eenmaal op bed lag vroeg ze of ik haar liezen met een zalf in wilde smeren. ‘Dat doen de zusters ook altijd’. Nietsvermoedend deed ik wat ze vroeg. Na een tijdje zei ze: ‘Je mag ook wel even met je vingers naar binnen hoor.’

God wat voelde ik me vies. Alle vriendelijkheid, alle complimentjes, ze waren allemaal bedoeld om mijn grenzen te verleggen. Ik zei ‘Nee, dat doe ik niet’, rondde de zorg klinisch af en besprak het voorval de volgende dag met de teamleidster. In het gesprek dat volgde zou de vrouw zeggen dat ik het verkeerd begrepen had. Dat ze gewoon een beetje zalf ‘aan de binnenkant’ wilde.

Dit is een van mijn laatste columns voor Nursing. Ruim honderd schreef ik er al, en vaak heb ik overwogen om te schrijven over bovenstaand voorval. Waarom deed ik dat niet? Uit schaamte? Omdat het nogal persoonlijk is?

Achteraf gezien jammer. Het had wellicht anderen gestimuleerd ook hun ervaringen met grensoverschrijdend gedrag te delen. Want dat er duizenden collega’s zijn met soortgelijke ervaringen of erger staat vast.

Dat ik het nu wel doe, komt door ic-verpleegkundige Jessica, die onder de naam @aboutanurse op Twitter veel goeds doet voor ons vak. Ze schreef over een man die aan het masturberen was. Toen ze hem ‘betrapte’ vroeg hij haar om hulp bij de handeling. Ze kreeg heel veel reacties. En met haar tweet zette ze ook mij aan mijn ervaring te delen.

Niet veel later bleek uit onderzoek van TNO dat mbo-verpleegkundigen van alle werknemers in Nederland het vaakst last hebben van seksuele intimidatie.¹ Maar liefst 37% van mijn vrouwelijke collega’s had een nare ervaring het afgelopen jaar.

Er is inmiddels veel aandacht voor, zowel in de media, als binnen de beroepsgroep zelf. Een goede zaak, maar één aspect blijft daarbij onderbelicht. Seksuele intimidatie gaat vaak over machtsverhoudingen en status. Een arts zal het minder snel overkomen. Wie in een kwetsbare positie verkeert, loopt een groter risico op ongewenste seksuele aandacht. Dat het mij overkwam in mijn eerste stage is denk ik geen toeval.

Het is dus aan ons – ervaren verpleegkundigen – en aan de scholen om nieuwe collega’s al vroeg weerbaar te maken tegen grensoverschrijdend gedrag. Geef het thema een vaste plek tijdens reflectiebijeenkomsten, wijd er eens een klinische les aan, maak er ruimte voor tijdens evaluaties. Cijfers laten helaas zien hoe gewoon ongewenste seksuele aandacht is. Daarmee omgaan leren we vooral door ervaringen te delen met elkaar.