Kim wordt tijdens haar stages geconfronteerd met zorgvragers die seksueel onaanvaardbare opmerkingen maken. Het is zoeken naar een manier om daarmee om te gaan.
Als jong broekie, net 17 jaar, liep ik als verzorgende in spe stage in een verpleeghuis. Er was een bewoner die ‘Hey lekker zustertje’ tegen me riep. Ik vond het moeilijk om hiermee om te gaan, want: hoe moest ik reageren? Dat was me immers nooit verteld op school.
Of toen ik een ADL-afhankelijke zorgvrager begeleidde bij de persoonlijke verzorging en dat hij zei: ‘Was me van onder maar even extra goed’, met daarbij zo’n dubieus lachje.
Of toen een cliënt me na de zorg mijn hand pakte – zo stevig dat ik hem niet terug kon trekken – en er een kus op gaf. Ik werd zo rood als een tomaat, wilde er eigenlijk iets van zeggen, maar wat? En op welke toon? Misschien bedoelde hij het wel als grapje en moest ik het niet zo serieus opvatten.
Ik voelde me verantwoordelijk voor de sfeer. Door hier iets van te zeggen zou er spanning kunnen ontstaan, een ongemakkelijke, nare sfeer. En straks zou de cliënt mij die ‘bitch’ of strenge zuster vinden en dit tegen collega’s zeggen.
Het zat me toch niet lekker, en daarom begon ik erover tegen een collega. Zij zei dat ik er maar gewoon om moest lachen en het niet zo serieus moest nemen. Dat bevestigde bovenstaande gedachten. Ik was jong en onervaren en dacht dat zij het wel zou weten, met al haar jaren ervaring in de zorg.
Daardoor durfde ik lange tijd niets te zeggen over ongewenste seksueel getinte aandacht van zorgvragers. Ik lachte de opmerkingen weg om vervolgens snel over iets luchtigs te beginnen.
Tot ik hier tijdens de mbo-v ineens wél uitgebreid les over kreeg. Wat was het fijn om dit kwetsbare stuk van het vak met elkaar te bespreken en ervaringen uit te wisselen!
Eindelijk voelde ik me gehoord. Ik leerde dat dit gedrag niet oké is. Ook was het verhelderend dat je niet de zorgvrager zélf afwijst maar zijn gedrag.
In de les kregen we praktische tips hoe je hier in de praktijk mee om kunt gaan. Verder raadde de docent aan het boek Seksuele intimidatie in de zorg van Mathilde Bos te lezen, wat ik dan ook heb gedaan. Ik kan het je van harte aanbevelen. Het boek is ook nog eens gratis te lezen.
Sindsdien weet ik hoe ik mijn grens beter kan aangeven bij ongewenste seksuele aandacht. Nog steeds met kloppend hart, maar ik doe het wel. Zo probeer ik de zorgvrager bewust te maken van zijn gedrag door te benoemen wat ik zie of hoor.
De eerste keer dat ik dit deed, ging het gelukkig meteen goed. De cliënt zei dat hij me ‘zag staan’ en dat als hij jonger was geweest ‘het wel had geweten’. Toen ik antwoordde deze opmerking niet prettig te vinden, verdedigde hij zich met ‘Het floepte er per ongeluk uit’, maar bood wel zijn excuses aan.
Het gebeurt wel vaker dat een zorgvrager na een seksistische opmerking zegt: ‘Het is maar een grapje hoor’. Dan zeg ik dat ik zo’n seksistisch grapje niet op prijs stel en dat wordt dan eigenlijk altijd wel gerespecteerd.
Hoe zo’n opmerking binnenkomt ligt ook aan het moment, en aan je bui. Zo zat ik een keer op mijn knieën tijdens het uitdoen van steunkousen en toen zei de bewoner: ‘Nooit verwacht dat er zo’n leuke jongedame voor me op de knieën zou gaan.’ Daar kon ik dan wel weer om lachen!
Seksueel getinte opmerkingen van patiënten: de een doet het af met een grapje, de ander voelt zich wekenlang rot. Naar aanleiding van de #metoo-discussie vroegen we deskundige Mathilde Bos te reageren op een aantal stellingen >>>
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account