Tips & trucs voor de nachtdienst

Wettelijke regelingen in Nederland  
-Per nachtdienst mag je niet meer dan tien uur werken.  
-Maximaal 48 uur nachtarbeid per week.  
-Per zestien weken mag je maximaal 36 nachtdiensten draaien.  
-Per zestien weken mag de werkweek gemiddeld maximaal veertig uur bedragen.  
-Je mag niet meer dan zeven opeenvolgende nachten werken, in uitzonderingsgevallen mogen dit er acht zijn.  
-De rusttijd na een nachtdienst moet minimaal veertien uur zijn; na meer dan drie nachtdiensten bedraagt de rusttijd minimaal 46 uur, binnen één week mag de dagelijkse rusttijd één keer worden ingekort tot minimaal acht uur.  

Wettelijke regelingen in België  
-Per nachtdienst mag je niet meer dan elf uur werken.  
-Maximaal vijftig uur nachtarbeid per week.  
-Per drie maanden mag de werkweek gemiddeld maximaal 38 uur bedragen.  
-Werknemers mogen maximaal zes uur zonder onderbreking werken.
-Alleen verpleegkundigen met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur mogen nachtprestaties verrichten.  
-In bepaalde gevallen (bijvoorbeeld om medische redenen of bij zwangerschap) is het mogelijk over te stappen van nachtwerk naar een andere arbeidsregeling.  
-De rusttijd per 24 uur moet minimaal elf uur zijn, maar daar zijn voor verpleegkundigen drie uitzonderingen op:  
1. Arbeid om het hoofd te bieden aan een voorgekomen of dreigend  
ongeval.  
2. Voor werkzaamheden die gekenmerkt worden door opgesplitste  
werkperiodes. Denk aan het ‘s ochtends uit bed helpen en verzor- 
gen van een patiënt in de thuisverpleging, die ‘s avonds weer verzor- 
ging nodig heeft voor het slapen gaan.  
3. Continudienst, waarbij altijd iemand aanwezig moet zijn, zoals op  
de spoed.  

Probeer de laatste dagen voor de nachtdienst bedtijd en tijdstip van
opstaan één tot twee uur te verlaten.
– Ga tijdens de nachtdienstdagen op vaste tijdstippen naar bed en sta ook steeds omstreeks dezelfde tijd weer op.
– Zorg ervoor dat je slaapkamer rustig, donker en koel is.
– Probeer overdag minimaal zes uur, eventueel onderbroken, te slapen als je ‘s nachts gewerkt hebt.
– Een dutje vroeg in de avond kan je helpen ’s nachts wakker te blijven.
– Gebruik eventueel oordopjes als geluiden je hinderen.
– Vermijd slaapmiddelen.

Tips om wakker te blijven
– De grootste ‘slaapdruk’ is tussen twee uur en vijf uur ’s nachts, zorg dan voor gevarieerd werk en contact met collega’s of patiënten.
– Zorg ervoor dat de werkplek goed verlicht is.
– Zorg ook voor verandering van geluid op de werkplek: monotone geluiden wekken
slaap op, een praatprogramma op de radio houd je wakker.

Goede voeding in de nachtdienst

Maaltijd 1: vlak voor of aan het begin van de dienst
Wat: eiwitrijke voedingsmiddelen zoals melkproducten, eieren, vis, vlees, peulvruchten, noten en zaden, kleine portie koolhydraten, vetarm.
Waarom: eiwitrijke maaltijden helpen om wakker te blijven.
Maaltijd 2: midden in de nacht.
Wat: minder eiwitten, veel koolhydraten, zoals bruin brood, aardappelen, pasta, rijst en fruit.
Waarom: energierijk. Dat kun je midden in de nacht goed gebruiken.
Maaltijd 3: in de ochtend.
Wat: licht eten, vooral koolhydraten en melkproducten.
Waarom: zowel koolhydraten als de tryptofaan in de melkproducten werken slaapbevorderend.

Dit kun je beter vermijden
– Alcohol.
– Zware en energierijke voeding zoals gefrituurde gerechten: ‘s nachts maken ze je slaperig en vlak voor het slapen gaan verhinderen ze het in- en doorslapen.
– Voedingsmiddelen die cafeïne of kinine bevatten zoals koffie, thee, cola en tonic. Beperk het gebruik tot het begin van de dienst, zodat je na de dienst makkelijker kunt slapen.
– Sterk gekruid voedsel: dit irriteert de maag.
– Suikerrijke voedingsmiddelen: op korte termijn verhogen ze de alertheid, maar bij de
snelle daling van de suikerspiegel daarna veroorzaken ze slaperigheid.