Blog Vivian: 'Hoe geef ik een klinische les?'

Tijdens haar stage in het tweede jaar moet Lotte een klinische les geven. Het bezorgt haar hoofdbrekens en soms zelfs een slapeloze nacht. Ze vindt het al zo eng om voor een groep te staan! En een onderwerp heeft ze ook nog niet, want dat is zo lastig. Hoe vindt ze iets dat ook voor de gediplomeerden en de oudere stagiaires interessant is? Iedereen weet alles natuurlijk al, hoe kan ze deze collega’s nog iets nieuws vertellen? Vivian geeft tips.

Tip 1: Kies een onderwerp dat voor iedereen interessant is
Je kunt proberen een onderwerp te kiezen dat niet direct met de categorie patiënten op de afdeling te maken heeft, zodat het ook voor de verpleegkundigen nieuw is. Als je op chirurgie werkt doe het dan niet over een chirurgische patiënt, en als je in een verpleeghuis werkt niet over incontinentie. Maak gebruik van je kennis op eerdere stages. De chirurgische patiënt met Alzheimer zal voor veel verpleegkundigen op chirurgie nieuwe informatie bevatten. Onderwerpen die bijna overal geschikt zijn, zijn bijvoorbeeld: de wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) of de Bopz. Wetgeving is iets waar je zelf ook even in moet duiken maar waar veel stagiaires en verpleegkundigen niet meer zo goed in zitten. Werk je in de GGZ kies dan bijv. iets over rehabilitatie, zoals de verschillende visies daarop. In de GGZ kun je weer goed een somatisch onderwerp kiezen, zeker als je daarvoor in een ziekenhuis stage hebt gelopen. Kortom denk een beetje ‘out of the box’. Klinisch redeneren is ook voor de wat oudere verpleegkundigen nieuw, dus dat kan ook een goed onderwerp zijn. Ook actuele zaken zoals de mbo/hbo discussie (moeten dat 2 niveaus worden of juist niet) zijn goede onderwerpen voor een levendige les. Stel verder niet te hoge eisen: natuurlijk probeer je iets nieuws te vertellen, maar verwacht niet van jezelf dat je aan collega’s met veel ervaring alleen maar nieuwe informatie geeft.

Tip 2: Bepaal het doel van je les
Stel van te voren het doel van je les vast. Het doel hoeft niet noodzakelijk alleen het overbrengen van nieuwe kennis te zijn. Zo kun je als lesdoel hebben: het opfrissen van de kennis over decubitus. Of: collega’s vormen zich een mening over de twee deskundigheidsniveaus in de zorg.

Tip 3: Denk na over de lesvorm
Lesgeven is niet per definitie voor een groep een monoloog afdraaien. Daarmee maak je het jezelf moeilijker en er zijn leuke manieren om de groep bij je les te betrekken. Wat dacht je van een kleine quiz, met de vragen op Powerpoint, om te kijken wat de toehoorders eigenlijk van het onderwerp weten? Je kunt dit doen aan het begin van je les ( dit noem je beginsituatie verkenning – zo weet je wat men weet van je onderwerp, zodat je je les daarop aan kunt passen), in het midden of juist aan het eind (om te kijken of je les goed is overgekomen). Een discussie is een andere werkvorm om je collega’s bij de les te betrekken. Aan de hand van een paar prikkelende stellingen vraag je de mensen links en rechts van het lokaal te gaan staan en elkaar met argumenten naar de andere kant te proberen te krijgen. Een kort YouTube filmpje, uiteraard wel passend bij het onderwerp, geeft even een “break” in je verhaal. Je kunt je les ook beginnen met een casus, die je aan de aanwezigen op papier uitdeelt. Vanuit de casus kun je de theorie van je les wat levendiger maken. Op internet is genoeg te vinden over didactische werkvormen. Het maakt het direct een beetje minder spannend als je weet dat je niet aan één stuk door hoeft te praten, en als er wat communicatie over en weer is is dat voor iedereen leuker en leerzamer.

Tip 4: Maak slim gebruik van programma’s zoals PowerPoint of Prezi 
Met PowerPoint of Prezi kun je je les wat smeuïger maken en de lijn van je presentatie goed neerzetten. Toch zijn er ook veel valkuilen.

• Kijk zelf niet naar de sheets die je presenteert, maar blijf het publiek aankijken. Maak een kopie voor jezelf die je voor je neerlegt. Vraag evt. iemand anders om de presentatie bedienen.
• Zet steekwoorden op de sheets en de opzet en het doel van je les. Zet nooit lange tekstverhalen op een sheet.
• PowerPoint en Prezi zijn wel heel geschikt voor:een leuk plaatje of slogan, een kort ondersteunend filmpje of zoals gezegd een quiz of stellingenspel.
• Kortom:  PowerPoint of Prezi kun je gebruiken als ondersteuning, zo je wilt verrijking van je les, maar mag nooit het middelpunt zijn.

Onzekerheid verdwenen
Met deze tips is Lotte vast minder onzeker, en goed voorbereid is het halve werk. Misschien scheelt het dat bijna iedereen het eng vindt om voor een groep te staan, en aardige collega’s zullen daar zeker rekening mee houden. 

* Vivian van Leeuwen is verpleegkundige in zowel de algemene, als de psychiatrische gezondheidszorg en daarnaast praktijkbegeleider. Ze heeft een eigen website voor studenten die een opleiding in de zorg doen: www.leerlingenindezorg.nl. Voor Nursing schrijft ze af en toe een gastblog voor stagiaires, óf hun gediplomeerde begeleiders.