Noortje Schlattmann is verpleegkundige op de neurologie in het Radboudumc en aandachtsvelder op het gebied van mantelzorg. Door mantelzorgers van een patiënt na een CVA actief bij de zorg te betrekken, zijn ze vanaf het begin goed voorbereid op wat er thuis komen gaat.
Waarom ben jij aandachtsvelder geworden op het gebied van mantelzorg?
‘Omdat ik gespecialiseerd ben in neurorevalidatie na hersenletsel, had ik altijd al vrij intensief contact met mantelzorgers. Want ja, mantelzorger van een CVA-patiënt ben je acuut. Je kunt je er niet op voorbereiden, zoals bij bijvoorbeeld De Ziekte van Parkinson, dat een veel langzamer beloop heeft. Daarbij kwam nog dat – door de huidige maatschappelijke ontwikkelingen – de rol van de mantelzorger steeds belangrijker werd. Toen we vorig jaar op de afdeling gingen kijken hoe we aandacht voor mantelzorgers meer vorm konden geven, ben ik aandachtsvelder geworden.’
En wat heb je zoal gedaan in dat jaar?
‘Ik had wel eens gehoord dat patiënten beter herstellen wanneer de mantelzorger vanaf het begin bij de zorg voor de patiënt betrokken is. De mantelzorger raakt dan bovendien minder snel overbelast, omdat hij meteen in zijn rol als mantelzorger groeit. Omdat ik wilde peilen in hoeverre mantelzorgers op onze afdeling daarvoor open stonden, heb ik zelf ook een onderzoek gedaan. Daaruit kwam inderdaad naar voren dat mantelzorgers van CVA-patiënten ons best wilden helpen in de ADL. Inmiddels maken we dat mogelijk: veel mantelzorgers helpen mee in de ADL, met eten, en sommigen participeren zelfs in de fysiotherapie of logopedie.’
Verpleegkundigen bekommeren zich een stuk meer om mantelzorgers dan twee jaar geleden, vindt Henriëtte van Gils van Mezzo, de belangenorganisatie voor mantelzorgers. Lees meer>>>
En verpleegtechnische handelingen, mogen ze die ook overnemen?
‘Dat hangt er vanaf, als een mantelzorger thuis al geruime tijd – voorbehouden – verpleegtechnische handelingen uitvoerde, zijn ze vrij omdat tijdens de opname ook te doen. Mits zij zich hiertoe bekwaam voelen een deze andere omgeving, natuurlijk. De Wet BIG doet hier verder geen uitspraken over dus daar hoeven mantelzorgers zich niet aan te houden. Bij patiënten waar sprake van is dat er handelingen uitgevoerd moeten worden, volgt meestal ook een vervolgopname in bijvoorbeeld verpleeghuis of revalidatiekliniek en dan gaan we in gesprek wat de mantelzorger wil en of ze hierbij betrokken willen worden of dat ze dat pas in het vervolg willen.’
Móeten mantelzorgers meewerken?
‘In principe wordt tijdens de anamnese besproken in welke mate de mantelzorg betrokken wil worden in de zorg. Daarbij leggen we het belang ervan uit, we vertellen bijvoorbeeld dat de meeste patiënten beter eten wanneer een mantelzorger hem helpt dan iemand met een witte jas. Ook leggen we uit dat ze door mee te draaien in korte tijd veel informatie krijgen over de ziekte, en dat ze goed worden voorbereid op de situatie thuis. De meeste mantelzorgers gaan erop in, vinden het zelfs heel fijn en dankbaar dat ze zo iets concreets voor hun naaste kunnen betekenen. Maar sommige mensen doen het liever niet, die zijn er nog niet aan toe. Die ruimte krijgen ze uiteraard ook van ons.’
Voel je je nooit op je vingers gekeken door mantelzorgers?
‘Nee, nooit. Mensen zijn vaak blij dat ze wat kunnen/mogen betekenen en er zijn altijd wel situaties dat de mantelzorger er erg ‘bovenop zit’, maar dat is voor m’n gevoel niet echt veranderd ten opzichte van ‘vroeger’.’
Heb je nog tips voor collega’s elders in het land?
‘Jazeker. Het klinkt misschien als een open deur, maar: máák naast tijd voor de patiënt ook een praatje met de mantelzorger! Vraag altijd even hoe het met hem gaat, en prik vooral door de sociaal wenselijke antwoorden heen. En nee, niet even snel in het voorbijgaan, maar ik ga er echt even voor staan. Met een open houding en lege handen. En ja, ik weet het, je hebt het druk. Maar ook al werk je in de acute zorg en heb je zes opnames per dienst, maak er tijd voor. Mantelzorgers waarderen het, we kunnen ze helpen minder snel overbelast te raken.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account