Depressieve klachten uiten zich bij 70-plussers anders dan bij jongere mensen, blijkt uit promotieonderzoek van psychiater Annette Hegeman aan het Leids Universitair Medisch Centrum.
Wat was de aanleiding van dit onderzoek?
‘In veel literatuur valt te lezen dat depressie bij ouderen zich op een meer lichamelijke manier manifesteert. Maar hier was nog maar heel weinig onderzoek naar gedaan, dus klopte dat eigenlijk wel? Dat was de hoofdvraag van het onderzoek.’
En?
‘Uiteindelijk bleek het wel te kloppen. We hebben meer dan vijfhonderd ouderen onderzocht , waarvan meer dan de helft met een depressie kampte. De ouderen die ik heb onderzocht, woonden nog thuis. Door middel van vragenlijsten en interviews hebben we gevraagd naar de aanwezigheid van een depressie en klachten van een depressie. Zo kwam ik erachter dat depressie bij ouderen boven de 70 jaar zich meer in lichamelijke klachten uit, zoals moeheid, pijnklachten en slaapproblemen. Schuldgevoelens en gevoelens van somberheid lijken minder aanwezig te zijn. Wat niet altijd betekent dat ze er niet zijn. Ouderen boven de 70 jaar geven hier mogelijk spontaan minder uiting aan. Dat kan zijn omdat ze vinden dat het bij het ouder worden hoort, of dat deze generatie meer opgevoed is met “niet klagen maar dragen”, of omdat ze de gevoelens van somberheid niet herkennen, en ze dus ook niet delen. Als een oudere onvoldoende begrepen pijnklachten heeft, moet je er dus ook bij stilstaan dat hier wellicht een depressie meespeelt.’
Maar de pijnklachten kunnen toch ook door een somatische ziekte komen?
‘Klopt, dus dat moest ik wel ontrafelen: kwamen de lichamelijke klachten door depressie, of bijvoorbeeld door een onderliggende ziekte? Dat is best lastig, want die twee hangen sterk samen: als je bijvoorbeeld pijn in je gewrichten hebt, kan dit door slijtage komen, maar het kan ook komen dat de ervaren pijnklachten in ernst toenemen door aanwezigheid van de depressie. Andersom geldt ook dat als een ouder iemand een hoge ziektelast heeft de kans op een chronisch ernstiger beloop van de depressie toeneemt.’
Hoort somberheid niet een beetje bij het ouder worden?
‘Deels wel. Als je ouder wordt, vallen veel mensen om je heen weg, en kun je je ook somber voelen als je lichaam niet meer kan wat je wil. Maar ik vind het gevaarlijk om te stellen dat depressieve klachten erbij horen. Want er is een verschil tussen gevoelens van somberheid als reactie op verlies, en somberheid vanuit een depressie waarbij mensen het leven niet meer zien zitten. Als je als verzorgende twijfels hebt, kaart het dan aan bij de huisarts of je leidinggevende.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account