Reablement in de wijk: ‘Cliënten zijn blij als ze weer regie hebben over hun leven’

Reablement is het nieuwe toverwoord in de wijkverpleging. Het concept motiveert en helpt mensen (weer) zelfredzaam te zijn en zo lang mogelijk eigen regie over hun leven te voeren. Precies waar wijkverpleegkundigen al jaren mee bezig zijn, zou je zeggen. Wat maakt reablement anders?

Het is een vraag die ergotherapeut Elly Branderhorst regelmatig krijgt: wat is er nieuw aan de reablement methode voor ouderen in de wijk? Zij zette in 2021 het programma Langer Actief Thuis (LAT) op binnen de Brabantse ouderenzorgorganisatie Mijzo dat gebaseerd is op reablement.

‘Reablement is een bredere aanpak gericht op positieve gezondheid en preventie,’ legt ze uit. ‘In de reguliere wijkverpleging is zorg de insteek. Mensen krijgen dan zorg en snel hulp bij wat niet goed gaat en daar houdt het dan mee op.’

Ook tijdens het congres Zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen is er aandacht voor reablement. Een mooie kans om meer te weten te komen over de ouderenzorg van de toekomst.

Doelen stellen

‘Gezamenlijk hebben we een bredere blik op wat belangrijk voor iemand is,’ zegt Branderhorst. ‘We kunnen zo sneller inspelen op activiteiten die niet goed gaan en daarvoor oplossingen vinden. Samen met de cliënt stellen we doelen op, bijvoorbeeld om zelf boodschappen te kunnen doen of zichzelf aan te kleden.

Stelt iemand zich ten doel naar de bridgeclub te kunnen, dan wordt het zelf douchen vanzelf belangrijk om op tijd klaar te zijn voor de bridgeclub. We merken dat cliënten er blij van worden als ze op deze manier weer regie kunnen krijgen over hun leven.’

Korte lijntjes

‘Het is anders werken’, zegt wijkverpleegkundige Rosa de Wijs die sinds anderhalf jaar in een LAT-team zit. ‘Gewoonlijk doe je alleen een intake, neem je de zorgvragen van het ziekenhuis over, vaak zonder al te kritisch te zijn, en zet je de zorg in. Prima.

Maar deze samenwerking vind ik heel prettig. De lijntjes zijn kort, je hebt sneller en vaker overleg met elkaar. Daarbij zijn we nu veel bewuster bezig met wat iemand nog zelf kan en vooral ook wil.

Elkaar leren kennen

Niet alle wijkverpleegkundigen zijn meteen enthousiast om in een LAT-team te werken. ‘Ze zijn wel eens bang hun coördinerende rol kwijt te raken aan de ergotherapeut,’ zegt Branderhorst.

‘Maar als wijkverpleegkundige hou je je coördinerende rol en in het team is de één niet meer dan de ander. Misschien is het ook een kwestie van elkaars disciplines leren kennen en hoe je elkaar kunt aanvullen. De meeste verpleegkundigen zijn erg enthousiast en steken anderen weer aan door te laten zien waar dit over gaat.’

Motiveren

‘Het is een gunstige bijkomstigheid dat mensen minder zorg nodig hebben, maar we moeten altijd goed uitleggen dat dit niet het doel is,’ zegt Branderhorst. ‘Als mensen zorg nodig hebben, blijven ze die gewoon behouden. Zijn ze daarin gerustgesteld, dan kunnen we verder.’

Belangrijk is vervolgens mensen te motiveren. ‘Dat vind ik soms lastig,’ zegt De Wijs. ‘Ik probeer zo goed mogelijk uit te leggen dat het prettig is om zelf dingen te kunnen blijven doen en de regie te hebben.

Als iemand echt niet wil dan nemen we alleen de zorg over die noodzakelijk is en dan blijft het daarbij. Soms is de cliënt zelf gemotiveerd, maar maakt de familie het lastig.

Dan vinden ze dat hun moeder van 92 recht heeft op twee keer per dag hulp. We leggen dan uit dat het ook voor hun moeder goed is bepaalde dingen zelf te doen. Nog niet zo heel lang geleden gingen mensen op hun 65ste naar het bejaardenhuis, dus ik snap wel dat ze het lastig vinden.’

Tijdens het congres Zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen op 18 oktober in Veenendaal gaan we verder in op reablement. Benieuwd naar de sprekers en het programma? Klik dan hier.