De druk op de wijkverpleging neemt steeds meer toe. Als VWS er niet snel genoeg bij de verzekeraars op aandringt om hun beleid richting zorgaanbieders flexibeler in te richten, loopt de continuïteit van de wijkzorg groot gevaar. Dat concludeert Actiz, organisatie van zorgondernemers, onlangs in een brandbrief aan minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn.
Het toekomstbeeld dat in het onderhandelingsresultaat werd geschetst en waarin de wijkverpleegkundige haar vak terug kreeg en de cliënt meer keuzevrijheid kreeg, blijkt in de praktijk een wassen neus. Volgens Actiz bewerkstelligt het beleid van de zorgverzekeraars juist het tegenovergestelde. Er is momenteel geen financiële ruimte voor de verdere professionalisering van de wijkverpleging, zoals aanvankelijk het plan van staatssecretaris Van Rijn was. Dit komt omdat de zorgverzekeraars hun tarieven nog altijd baseren op voorgaande jaren en landelijke gemiddelden en hebben geen ruimte om hiervan af te wijken Op die manier krijgen zorgaanbieders een gemiddeld uurtarief dat geen ruimte laat om hun huidige personeelsmix in te zetten, laat staan om te groeien naar meer verpleegkundigen in de wijk. Nicole Gardenier is wijkverpleegkundige bij een grote thuiszorgorganisatie: ‘Ons team is aan het overleven en ik weet zeker dat dat ook voor veel andere teams geld. We hebben op zich een redelijk goede mix wat betreft verpleegkundige niveaus, maar komen structureel een verpleegkundige tekort. Deze is niet te vinden, waardoor er teveel druk staat op de verpleegkundige niveau 4 en mij als verpleegkundige niveau 5. Ik draai zoveel mee in de zorg dat mijn niveau 5-taken blijven liggen.’
Wijkverpleegkundigen zijn aan het overleven
Volgens Gardenier is de hele omslag in de zorg een mislukking. ‘De start was wellicht wel goed; de wijkverpleegkundige kreeg een betere positie. Maar nu zijn ook de wijkverpleegkundigen aan het overleven.’ Want volgens haar gaat er nog een hoop mis. ‘Veel is ook omslachtig. Je wordt bijvoorbeeld gedwongen om de samenwerking aan te gaan met de gemeenten, maar dat kost veel tijd. Je vraagt je bij iedere handeling af onder welke wet de handeling valt, om over de administratie nog maar te zwijgen.’ Volgens Gardenier is het ook een zooitje in de teams. ‘Ik ben bijvoorbeeld geen teamleider, maar wel bezig om alle openstaande diensten in te vullen. Ik hoor dat mijn organisatie wel bezig is om te kijken naar andere samenstellingen van de teams. Maar ik moet dat nog zien gebeuren. Er moet gewoon nog zoveel veranderen.’
Ondanks de problemen in de wijkzorg vindt Nursingblogger Nicole Gardenier het nog steeds het mooiste vak. Lees haar blog: ‘Daarom is mijn werk zo mooi.’
Keuzevrijheid in het geding
Voor de cliënt is het er ook niet beter op geworden. Die kan niet zelf meer kiezen voor diens eigen favoriete zorgaanbieder. Dat zit zo. De meeste zorgaanbieders zijn in 2015 binnen hun budget gebleven, maar bij een aantal is dat niet gelukt omdat ze bijvoorbeeld meer cliënten in zorg hebben genomen of complexere of intensievere zorg hebben verleend. Kortom: de vraag naar zorg steeg waardoor sommige zorgaanbieders meer kosten hebben moeten maken. De zorgverzekeraars willen dat geld nu terugvorderen. Het gevolg is dat zorgaanbieders bepaalde zorg niet meer kunnen leveren en cliëntenstops moeten invoeren of mensen moeten doorverwijzen naar andere aanbieders. Weg keuzevrijheid. En dat gaat Actiz te ver. ‘Zorgaanbieders hebben hun best gedaan om aan de vraag van cliënten tegemoet te komen. De zorgverzekeraars zouden beter moeten luisteren naar de redenen waarom de budgetten zijn overschreden, in plaats van dat ze gelijk gaan korten’, zegt een woordvoerder van Actiz. Volgens Actiz zouden zorgverzekeraars de zorgaanbieders juist moeten belonen als ze werken volgens de nieuwe plannen van het Kabinet. ‘Wij vinden dat je dit in de afspraken met de verzekeraars terug mag zien.’
Geen zorg meer ‘s nachts
Als zorgverzekeraars deze kosten niet in hun inkoopbeleid meenemen, dan kunnen zorgaanbieders overwegen hiermee te stoppen. ActiZ: ‘Zorgaanbieders zouden kunnen beslissen ’s nachts geen zorg meer te leveren of ze gaan stoppen met specialistische zorg zoals het aansluiten van een morfinepomp. Als de tarieven te ver onder druk staan, gaan dergelijke keuzes gemaakt worden en dat is maatschappelijk gezien onwenselijk.’ Bovendien staat het ver af van het toekomstbeeld voor de zorg thuis, zoals VWS dat voor ogen had. ‘En die zorg thuis wordt echt complexer’, zegt Gardenier. ‘Op zich is het bij ons met de bereikbaarheid nog wel goed gesteld. Maar ’s nachts is er al wel een probleem. Cliënten zijn toch soort van verplicht om een alarm aan te schaffen. Ik zie ook problemen op het gebied van de terminale zorg. Wij mogen vanuit de zorgverzekeringswet maar 11 uur per dag terminale zorg inzetten, maar als je daar al 8 uur nachtzorg vanaf haalt, houd je bar weinig over voor de rest van zorg, voor de specialistische taken dus.’
Wijkverpleegkundige? Dan mag je De Grote Thuiszorgdag niet missen! 13 december in Van der Valk in Eindhoven.
Verschillende zorgaanbieders hebben al aangeven dat ze de vraag niet aankunnen. Gardenier ziet ten gevolge van de chaos het ziekteverzuim binnen haar team ook nog eens stijgen. Of de wijkverpleegkundigen vetrekken en vinden een andere baan. En daarmee is de nood nog hoger. Actiz hoopt met de brandbrief de minister en de staatssecretaris ervan te doordingen dat zorgverzekeraars in gesprek gaan met de zorgaanbieders en dat er tegen reëlere tarieven wordt ingekocht. Die inkoop is nu in volle gang. In oktober moeten de afspraken gemaakt zijn Ook moet er genoeg financiële ruimte zijn om de groeiende vraag naar wijkverpleging te kunnen bekostigen. Dit zou een aandachtspunt moeten zijn voor de begroting 2017.
Reactie V & VN
In een bericht op hun website zegt V&VN zich te herkennen in een aantal van de zorgen van ActiZ. Volgens de beroepsvereniging zorgt de ingezette verandering van de overheveling van de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet nog voor veel onduidelijkheid over inzet van wijkverpleegkundigen, inkoop en de kosten van zorg. V & VN is nu bezig met het ontwikkelen van nieuwe zorgprofielen. Die zijn gebaseerd op op relevante cliëntkenmerken, bijvoorbeeld of mantelzorg aanwezig is. Hierin staat het resultaat van de zorg centraal en niet de geleverde uren zorg. De zorgprofielen vormen vanaf 2019 de basis voor de inkoop van zorg en de declaraties aan de zorgverzekeraars.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account