Pregabaline wordt ingezet bij de behandeling van sommige soorten pijn, focale epilepsie en gegeneraliseerde angstaanvallen. Maak de toets bij dit artikel en verdien 1 accreditatiepunt.
In deze Challenge over pregabaline leer je:
1 bij welke aandoeningen pregabaline wordt gebruikt
2 wat de juiste dosering van pregabaline is
3 wat de belangrijkste bijwerkingen zijn van pregabaline
De toets bij dit artikel is niet meer beschikbaar. Eerder behaalde accreditatiepunten blijven gewoon geldig.
illustratie: Bernet Ragetli
toets: Anna-Marie Mollink
Pregabaline (Lyrica®) wordt gebruikt bij de behandeling van perifere en centrale neuropathische pijn. Het vermindert de gevoeligheid van de zenuwen en remt de afgifte van verschillende neurotransmitters. Het wordt ook ingezet als aanvullend middel bij focale epilepsie en als behandeling van gegeneraliseerde angstaanvallen.1-4
1 Wat is de dosering van pregabaline?
De dosering van pregabaline is afhankelijk van de indicatie. Bij volwassenen bedraagt de dosering bij neuropathische pijn en bij epilepsie aanvankelijk 150 mg per dag in 2 of 3 doses. Deze is na 3-7 dagen zo nodig te verhogen tot 300 mg per dag in 2 of 3 doses en uiteindelijk na nog eens 7 dagen verder naar maximaal 600 mg per dag in 2 of 3 doses. Bij kwetsbare ouderen is de startdosering lager, namelijk 75 mg per dag in 2 of 3 doses. De arts kan de dosering wekelijks ophogen met 75 mg per dag tot de maximale dosering van 600 mg per dag.1
Bij een gegeneraliseerde angststoornis is de startdosering bij volwassenen 150 mg per dag in 2 of 3 doses. De dosis kan elke week worden verhoogd met 150 mg tot maximaal 600 mg per dag.1
Bij een verminderde nierfunctie met een creatinineklaring van 30-50 ml/min zal de arts de dosering van pregabaline halveren. Bij een creatinineklaring 10-30 ml/min wordt een kwart van de standaarddosering gegeven.1
De werking van pregabaline treedt na ongeveer een week in.1,2
De patiënt mag niet ineens stoppen met pregabaline, maar moet de dosering langzaam afbouwen. Anders kunnen ontwenningsverschijnselen ontstaan zoals slapeloosheid, hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, griepachtige verschijnselen en depressiviteit. Ook bij epilepsie moet de dosering langzaam worden afgebouwd, omdat anders opnieuw epileptische aanvallen kunnen ontstaan.1,2
2 Wanneer mag pregabaline niet worden gebruikt?
Patiënten die overgevoelig zijn voor pregabaline mogen het middel niet gebruiken. Artsen zijn terughoudend met het voorschrijven van pregabaline aan ouderen met een verminderde cardiovasculaire functie. De arts zal dan extra alert zijn op bijwerkingen.1,2
3 Met welke andere geneesmiddelen heeft pregabaline een wisselwerking?
Pregabaline en andere geneesmiddelen die het reactievermogen kunnen verminderen, versterken elkaars versuffende werking. De patiënt mag bijvoorbeeld niet autorijden als hij pregabaline gebruikt met een ander geneesmiddel dat het reactievermogen kan verminderen. Neem bij twijfel contact op met de apotheker.1,2
4 Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van pregabaline?
Om de kans op bijwerkingen te verkleinen, wordt de dosering pregabaline langzaam opgebouwd.2
Frequent voorkomende bijwerkingen van pregabaline zijn hoofdpijn, slaperigheid of duizeligheid. Deze klachten gaan meestal over als de patiënt een week dezelfde dosering heeft gebruikt.1,2
Pregabaline kan maagdarmklachten geven, zoals obstipatie, diarree en misselijkheid. Neem contact op met de arts als deze klachten aanhouden.1,2
Meer punten verdienen?
Maak ook de andere Nursing Challenge toetsen, je vindt ze via de Challenge-pagina.
Pregabaline kan diverse psychische bijwerkingen geven. Bijvoorbeeld sufheid (zeer vaak), verwardheid, prikkelbaarheid, euforie (vaak) en depressie, agressie, rusteloosheid, apathie, hallucinaties, paniekaanvallen, ernstige sufheid (zelden). In zeldzame gevallen zelfmoordgedachten. Andere bijwerkingen met betrekking tot het centraal zenuwstelsel zijn geheugen- of concentratieproblemen.1,2
Pregabaline kan bewegingsstoornissen veroorzaken, bijvoorbeeld tremor, een onzekere gang bij het lopen, abnormale bewegingen van tong en mond, zoals smakken, zuigen of kauwen, grimassen en tics van het gezicht.1,2 Overleg bij deze symptomen met de arts.
Ook kan spierpijn of gewrichtspijn voorkomen. Spierpijn is meestal onschuldig, maar in zeldzame gevallen kan er sprake zijn van rhabdomyolyse, een ernstige bijwerking met verschijnselen als malaise, koorts en braken. Overleg met de arts bij onverklaarbare spierpijn. Als de verschijnselen ernstig zijn, waarschuw dan direct de arts.1,2
Pregabaline en andere middelen die het reactievermogen verminderen, versterken elkaars versuffende werking
Pregabaline kan het lichaamsgewicht doen toenemen. Dit kan komen door meer eetlust of het vasthouden van vocht. Raadpleeg in deze gevallen de arts.1,2
Tijdens gebruik van pregabaline kunnen seksuele bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld minder of juist meer zin in seks, en moeilijker een erectie of orgasme krijgen.1,2
Verder kan ontsteking van de lever voorkomen, met plotselinge hevige pijn in bovenbuik, misselijkheid en een gele kleur van huid of oogwit. Waarschuw bij deze symptomen de arts.1,2 Ook kan de nierfunctie plotseling verslechteren. Waarschuw de arts bij donkere urine of pijn in de zij of rug.1,2
Pregabaline kan overgevoeligheidsreacties geven. Dit is te merken aan huiduitslag met bultjes en jeuk. Raadpleeg bij deze verschijnselen de arts.1,2 Verder kan angio-oedeem ontstaan, dat zich uit als zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel en benauwdheid.
In zeer zeldzame gevallen kan Stevens-Johnson syndroom ontstaan, een ernstige huidaandoening met blaarvorming. Waarschuw dan direct een arts of ga naar de eerstehulpdienst. Als de patiënt overgevoelig is voor pregabaline, mag hij het niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat pregabaline niet meer wordt afgeleverd.1,2
Na stoppen met pregabaline hebben patiënten onthoudingsverschijnselen gemeld, zoals slapeloosheid, hoofdpijn, misselijkheid, diarree, griepsymptomen, angst of depressie. Het gebruik van pregabaline moet daarom langzaam worden afgebouwd.1
Noten
- KNMP Kennisbank, geraadpleegd februari 2020
- www.apotheek.nl, geraadpleegd februari 2020
- www.farmacotherapeutischkompas.nl, geraadpleegd februari 2020
- www.bcfi.be, geraadpleegd februari 2020
- NVN richtlijn Epilepsie, 2019, geraadpleegd februari 2020
Dit artikel is op feitelijke onjuistheden gecheckt door apotheker Joke Opsomer van de Koninklijke Apothekersvereniging van Antwerpen, en apotheker Annemieke Horikx van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP).
Nursing maakt gebruik van de informatie van de Kennisbank KNMP. Deze bevat de meest recente medicatie-informatie. Mogelijk komt deze niet overeen met het advies van het Farmacotherapeutisch Kompas (FK). Het FK neemt echter vooral bijsluiterteksten over, en die worden niet meteen aangepast.
Plaats in de behandeling van pregabaline
Neuropathische pijn
Bij trigeminusneuralgie is carbamazepine de eerste keus, bij diabetische neuropathie is dat duloxetine. Bij andere neuropathische pijn heeft een tricyclisch antidepressivum (amitriptyline of nortriptyline) de voorkeur. Als deze middelen onvoldoende effectief of gecontra-indiceerd zijn, dan kan de arts een anti-epilepticum voorschrijven. Dan gaat de voorkeur uit naar gabapentine of pregabaline.
Angststoornis
Als bij een angststoornis medicamenteuze behandeling nodig is, dan is een selectieve serotonine heropnameremmer (SSRI) of een tricyclisch antidepressivum de eerste keuze. Pregabaline komt alleen in aanmerking als de patiënt niet voldoende heeft aan een antidepressivum of met buspiron, omdat de effectiviteit van pregabaline bij angststoornissen op de lange termijn nog onvoldoende duidelijk is.3
Epilepsie
Bij alle vormen van focale epilepsie zijn lamotrigine of levetiracetam middelen van eerste keuze. De arts kan op grond van comorbiditeit en comedicatie ook kiezen voor carbamazepine, lacosamide, oxcarbazepine of valproïnezuur. Pregabaline wordt pas ingezet als deze anti-epileptica niet effectief zijn of niet worden verdragen.5
Toets je kennis
Zoek je verdieping in je vak, doe dan mee aan de Nursing Challenge: online kennistoetsen over twee vakinhoudelijke artikelen
Hoe het werkt
-
Iedere maand verschijnen in Nursing magazine en op Nursing.nl twee artikelen waaraan een kennistoets is verbonden: een artikel over een verpleegkundig onderwerp en een medicijnartikel
-
Met de eerste toets verdien je 2 accreditatiepunten en met de tweede 1. Per jaar kun je dus 33 accreditatiepunten verdienen (Nursing verschijnt 11 keer per jaar)
-
Alle toetsen staan online op www.nursing.nl/challenge
Win leuke prijzen!
-
Per maand wordt onder alle deelnemers een goodiebag verloot
-
Aan het eind van het jaar winnen de drie beste deelnemers mooie prijzen
-
De winnaars worden elke maand online bekendgemaakt
Voorbeeldvraag pregabaline
Pregabaline wordt ingezet bij de behandeling van pijn, focale epilepsie en gegeneraliseerde angstaanvallen. Onder welke geneesmiddelengroep valt pregabaline?
Geef 1 antwoord.
A Psychofarmaca
B Anti-epilepsie
C Tricyclische antidepressiva
D Selectieve serotonine heropnameremmers
De toets bij dit artikel is niet meer beschikbaar. Eerder behaalde accreditatiepunten blijven gewoon geldig.