Joska Woldring is een wondconsulent uit de praktijk en nu medisch adviseur bij Essity. Ze vertelt hoe je met de juiste compressie sneller én comfortabeler naar wondgenezing werkt.
‘Ik kom uit de thuiszorg,’ zegt Joska Woldring. ‘Jarenlang werkte ik als wondconsulent in Zuidoost-Drenthe. Hele dagen keek ik naar armen en benen. Anamnese maken, behandeling opstarten, plan weer bijstellen. Je leert wat helpt en wat niet. Daarover gaf ik ook trainingen aan collega’s. Drie jaar geleden stapte ik over naar Essity. Nu ondersteun ik teams in Noordoost-Nederland bij wond- en compressiezorg. Nog steeds met dezelfde drijfveer: patiënten helpen genezen, en verpleegkundigen helpen het eenvoudig en veilig te doen.’
Compressie is geen bijzaak, weet ze. ‘Zonder goede druk sluit een veneus ulcus vaak niet. Je kunt er een prachtig wondverband op leggen, maar zonder afvoer van vocht en ondersteuning van de kuitspierpomp blijft de wond open.’ Toch is de praktijk weerbarstig. ‘Er zijn veel producten beschikbaar. Veel merken en soorten. En niet elk team heeft een wondverpleegkundige of wondconsulent. Dan is het soms lastig kiezen. Bovendien vraagt zwachtelen om beheersing van de techniek. Te los werkt niet en te strak kan juist schade geven. Het luistert nauw.’
Mobiliteit en motivatie
Start altijd met beoordelen, geeft ze als advies. ‘Idealiter doe je een enkel-armindex. Boven 0,8 kun je reguliere compressie geven, zoals tweelaagssystemen of korte rek. Tussen 0,5 en 0,8 kun je kiezen voor minder druk, bijvoorbeeld een lite-variant. En je kijkt naar de mate van oedeem, de mobiliteit, de motivatie. Compressie werkt alleen als iemand het volhoudt en in beweging blijft.’
Je raakt vanzelf vertrouwd met die aanpak, merkt Joska. ‘Veel oedeem in de beginfase? Dan kies je vaak voor Comprilan, de klassieke korte rek. Dat kun je dagelijks wisselen. Het is voordelig en effectief, maar het vraagt techniek. Je moet goed polsteren en uitkijken voor plooien. Ook wil je zeker weten dat er geen verborgen arterieel probleem speelt. Wat ik al zei: onjuist aangelegd kun je schade veroorzaken. Dat wil niemand.’
Visuele drukindicator
Is het oedeem afgenomen of stabieler en hoef je minder vaak te wisselen, dan komt Compri2 in beeld. ‘Dat is een tweelaagssysteem. Het materiaal is minder dik op het been, draagt comfortabeler, en is sneller aan te brengen. Dat is altijd fijn in drukke routes. Ook handig is de visuele drukindicator op het verband. Je rekt het ovaaltje uit tot een rondje. Dat geeft houvast aan teams die minder routine hebben. Wel is Compri2 bedoeld voor een draagperiode van meerdere dagen. Dus dagelijks wisselen past daar minder bij.’
Voor meer comfort en zelfredzaamheid verwijst Joska vaak naar UlcerCare. ‘Dat is een wondverbandkous met een onderkous die dag en nacht 18 tot 20 mmHg geeft en een bovenkous die tot ongeveer 40 mmHg totaal komt. Dun en prettig, zodat bijvoorbeeld ook je schoenen passen. Patiënten kunnen hem vaak zelf aantrekken, soms met een aantrekhulp. Dat vermindert het aantal zorgcontacten. En lopen gaat beter, wat weer helpt bij de afvoer van vocht.’ Bij licht arterieel vaatlijden past ze soms alleen de onderkous toe. ‘Dan geef je wel steun, maar de helft minder druk. Uiteraard altijd in overleg en goed gemonitord.’
Uitleg helpt
Gebruik geen materialen voor compressie die er niet voor bedoeld zijn, waarschuwt ze. Geen buisverband als drukverband, bijvoorbeeld. ‘De meeste druk komt dan op de kuit en niet op de enkel. Je duwt vocht naar beneden in plaats van omhoog. Dat werkt averechts.’ Wat wél helpt is uitleg. ‘Vertel allereerst waarom de druk nodig is. En daarna dat het even wennen is, maar dat het sneller geneest. Leg ook uit dat lopen hoort bij de therapie. En dat benen hoog leggen beter is dan in slaap vallen in de stoel.’
Over kosten is ze helder. ‘Verpleegkundigen voelen vaak de druk om te besparen op materialen. Terwijl de meeste kosten zitten in tijd. Dagelijks zwachtelen is duur. Als je met een tweelaagssysteem of met UlcerCare minder vaak hoeft te komen, of iemand zelfredzaam maakt, dan bespaart dat veel tijd en geld. Belangrijker nog: goede compressie versnelt genezing. Vier weken eerder genezen, is winst voor de patiënt en voor de zorg. Daar doen we het toch voor?’
Pak het stroomschema erbij
Wat geeft de doorslag in de keuze voor welk type materiaal? ‘Kijk naar de mate van oedeem, de draagduur, de techniek in je team en de voorkeur van je patiënt. Start bij veel oedeem kortdurend met Comprilan. Stap daarna, zodra het kan, over op UlcerCare voor comfort en therapietrouw. Of kies Compri2 als je minder vaak hoeft te wisselen en een dunner, voorspelbaar systeem wilt. En bij twijfel: meet, overleg, en pak het stroomschema van Essity erbij.’
Tot slot nog een tip uit de training die ze ook aan thuiszorgcollega’s verzorgde. ‘Oefen de basisvaardigheden. Dus polsteren, goed letten op gelijkmatige druk en controle op randen. En gebruik die drukindicator van Compri2 – het vormpje verandert mee bij het zwachtelen. Je ziet meteen of je in de buurt zit van wat je wilt bereiken, dus dat geeft vertrouwen.’
Wie de systemen rustig naast elkaar wil ervaren, kan een producttest aanvragen. ‘Wij kunnen materialen opsturen, maar komen het liefst even langs met uitleg. Dan leggen we de verschillende opties naast elkaar, zodat je weet wanneer je wat kiest. Zodat het werkt voor de patiënt én jouw route. Want die tijdsdruk herkennen we allemaal, dus het is fijn als je op je middelen kunt vertrouwen.’
Interesse in een teamdemo of proefpakket? Vraag hier het stroomschema of een producttest aan voor de Compri2 of UlcerCare.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account