Nursing Congres Oncologie in de Thuiszorg

Nu steeds meer patiënten, voor hun gevoel onverwacht snel, na operatie thuis moeten herstellen, komt de psychosociale begeleiding veel meer bij de thuiszorgmedewerker te liggen.

Oncoloog Manon Huizing heeft zelf borstkanker sinds enkele jaren en spreekt dus uit ervaring van zowel de arts als de patiënt. Tijdens haar plenaire presentatie zal ze persoonlijke casuïstiek gebruiken.

‘Levend Verlies’ is de term die Manu Keirse introduceerde om de levenslange rouw aan te duiden, die je ervaart wanneer iemand zelf of een naaste, getroffen wordt door een chronische ziekte of beperking. Bijvoorbeeld wanneer iemand zelf of een dierbare kanker krijgt. Het gaat over het verdriet dat altijd kan oplaaien, verwacht of onverwacht en dat soms verergert door de jaren heen.

Welke rouwtaken zijn er? En hoe kan jij als professional de patiënt en zijn of haar gezin het beste ondersteunen?

Hoewel kanker steeds meer een chronische ziekte aan het worden is, ligt het ook dicht bij de dood. Wanneer een patiënt zich in een uitzichtloze situatie bevindt, zal er veel nagedacht worden over wat hij echt belangrijk vindt als het einde nadert, wat zijn wensen en grenzen zijn. Tijdens deze laatste plenaire lezing zal Sander de Hosson het stervensproces van de oncologisch patiënt in de thuissituatie  op een inspirerende, maar vooral herkenbare, manier proberen te belichten.

De diagnose kanker betekent voor de patiënt een confrontatie met de kwetsbaarheid en eindigheid van het leven. Psychologische factoren zijn sterk van invloed op de manier waarop mensen met de gevolgen van de ziekte omgaan en daarmee op de kwaliteit van leven en eventueel sterven. Veel mensen zijn echter niet opgewassen tegen de enorme hoeveelheid stress die kanker met zich meebrengt en ontwikkelen daarom psychische klachten. Hoe kan je hier als verpleegkundige of verzorgende in de thuiszorg mee omgaan? Hoe kan je bij de indicatiestelling steeds meer zicht krijgen op wat de patiënt nodig heeft, hier voorlichting over geven en ook nog eens vroeg complicaties traceren?

Door José van Dorst, vakinhoudelijk manager van de wijkverpleegkundigen binnen TWB, Thuiszorg met Aandacht

Pijn wordt door zowel patiënten en naasten als door zorgverleners genoemd als een van de ergste problemen in de palliatieve (en met name terminale) fase. Voor naasten en zorgverleners wordt met name de machteloosheid hierin als erg zwaar ervaren en dit gevoel blijft na het overlijden van de dierbare nog lang bestaan.
De vraag is of het nodig is dat nog zoveel mensen pijn lijden in de laatste fase van het leven. Bekend is in elk geval dat verpleegkundigen en artsen nog steeds onvoldoende zijn opgeleid op dit gebied, en bij patiënten en naasten leven nog veel vooroordelen. De indruk bestaat dat ook vaker dan nodig gekozen wordt voor euthanasie en palliatieve sedatie, terwijl er nog diverse mogelijkheden waren om pijn te behandelen.
In deze workshop wordt je vanuit de nieuwste inzichten in pijn en het brein, meegenomen in de meest optimale behandeling van pijn. Veel gebruikte middelen zoals bijvoorbeeld paracetamol, NSAID’s, opioïden, cannabis en anti-neuropathica worden besproken, maar ook interventies als zenuwblokkades en pijnpompjes. Ook worden lastige problemen zoals bijwerkingen, opioïdgeïnduceerde hyperalgesie (pijn door pijnstillers) en het verloop van het ziekteproces meegenomen.

Door Marion Giesberts, coördinator verpleegkundige vervolgopleidingen pijn & complementaire zorg, Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)

Klinisch redeneren, oude wijn in nieuwe zakken? Zeker niet! Is klinisch redeneren bruikbaar in de thuiszorg? Hoe dan?

Als (thuis)zorg verpleegkundige wordt je gestimuleerd om na te denken over je professioneel handelen in de praktijk. Hoe pas je kennis en inzicht op een valide en zinvolle wijze toe bij het redeneren over de situatie van een patiënt in de thuissituatie. Er zijn diverse modellen  in omloop om klinisch redeneren in te zetten binnen je organisatie.
In de workshop gaan we aan de slag met casuïstiek die veel voor komt bij oncologische patiënten, denk aan doorbraak pijn, oncologische wonden, vermoeidheid en problemen die kunnen ontstaan in de laatste levensfase.

Door Jojanneke Thiesen, opleider en programmacoördinator palliatieve zorg bij VUmc Amstelacademie

Tijdens deze sessie leer je hoe palliatieve sedatie het lijden in de laatste fase van kankerpatiënten kan verlichten. Patiënten hebben in deze fase vaak veel klachten die niet (meer) goed reageren op medicatie of niet snel genoeg reageren op de behandeling. Er zijn ook patiënten die de regie willen behouden en voor euthanasie kiezen. In de richtlijn palliatieve sedatie en euthanasie staat het allemaal duidelijk omschreven maar in de dagelijkse praktijk thuis kan het heel anders gaan. Tevens is het onderscheid tussen palliatieve sedatie en euthanasie soms onduidelijk voor patiënten en naasten. We gaan in gesprek over wat patiënten en naasten nodig hebben aan zorg tijdens een euthanasie traject of tijdens de aanloop tot een palliatieve sedatie en hoe we dit zo goed mogelijk (samen) kunnen doen?

Door Clary Wijenberg, verpleegkundig specialist palliatieve zorg / MTH, Icare Verpleging & Verzorging Zuidoost Drenthe

In deze sessie wordt ingegaan op de fysieke, sociale en psychische kwetsbaarheid van (veelal) ouderen bij de behandeling van kanker. Welke factoren spelen een rol bij de beslissingen in de oncologische zorg Geriatrische revalidatie bij (veelal oudere) patiënten met kanker wordt in de eerste instantie gevormd door de kwetsbaarheid en belastbaarheid van de revalidant. Voor ouderen is de afweging tussen kwaliteit en kwantiteit van leven nog delicater dan bij jonge patiënten. Wat is dan kwetsbaarheid? Wat maakt Geriatrische Oncologische Revalidatie een meerwaarde heeft?

Het klinkt zo logisch dat, wanneer je de diagnose kanker krijgt, je dan angstig wordt en soms zelfs somber. Maar wanneer is er meer aan de hand, meer dan alleen een logische reactie? Eigenlijk is de patiënt de enige die dat kan vertellen. Herkent hij/zij zichzelf, is deze reactie voor hem/haar bekend of buitensporig? Heeft hij/zij er last van, minder goed slapen, een kort lontje, onrustig? Heeft zijn of haar omgeving last van de reactie, de angstklachten na de diagnose kanker? En wat zijn dan de mogelijkheden? Wanneer denk je aan een verwijzing en wat heeft die dan te bieden? Op deze vragen zullen we tijdens deze workshop een antwoord proberen te geven aan de hand van theorie en voorbeelden uit de praktijk.

Oncologische patiënten ervaren controleverlies als gevolg van de lichamelijke en psychische consequenties van oncologische ziekte en de daarbij behorende behandelingen. Gevolg is dat zij behoefte hebben aan patient-empowerment (dwz. meer eigen regie), zodat zij in staat zijn tot zelfmanagement. Dit helpt namelijk bij het terug krijgen van de controle over ziekte en behandeling.

Tijdens deze workshop wordt ingegaan op het bevorderen van zelfmanagement. Je krijgt antwoord op vragen als:

• Welke verpleegkundige competenties zijn er nodig?
• Wat betekent patient-empowerment en zelfmanagement in de thuissituatie van de oncologische patiënt?
• En hoe kan jij als verpleegkundige hier een rol in spelen?

Door Anne Groen-Molenaar, MSc, oncologieverpleegkundige & Beleidsmedewerker, Antoni van Leeuwenhoek (AVL)