Door babymassage zouden dysmaturen harder groeien, waardoor ze sneller met ontslag kunnen. Is dat waar?
Casus
Je werkt op de afdeling zuigelingen. Daar is het een goed gebruik om babymassage aan te bieden. Al je collega’s zijn fervente voorstanders. Het meest genoemde voordeel: een snellere gewichtstoename bij baby’s met een te laag geboortegewicht en daardoor een sneller ontslag. Je bent in een kritische bui en denkt: kom, ik ga eens evidence zoeken voor het positieve effect van massage.
Stap 1. Formuleer je vraag
(P=patiënt/probleem, I=interventie, C=vergelijking en O=uitkomst)
P: dysmature baby
I: massage
C: geen massage
O: gewicht en aantal dagen in het ziekenhuis
Stap 2a. Zoekstrategie
Via internet gezocht in de Cochrane Library en in PubMed naar systematic reviews en gerandomiseerde studies.2 Zoektermen: babymassage, infant, dysmature, massage.
Stap 2b. Opbrengst zoekstrategie
Gevonden in de Cochrane Library en PubMed:
1. Systematic review (SR, systematisch literatuuronderzoek) over massage als interventie ter bevordering van groei en ontwikkeling van baby’s met een laag geboortegewicht.3
2. Randomised clinical trial (RCT) over het effect van massage op de hartactiviteit en maagmobiliteit; deze twee uitkomsten zijn vervolgens gecorreleerd aan het gewicht.4
3. RCT over het effect van massage op groei en neurologisch gedrag van te vroeg geboren baby’s.5
Stap 3a. Beoordeling methode
1. De gevonden SR is uitgevoerd volgens de methodiek van Cochrane, met een heldere vraagstelling, adequate zoekacties en zorgvuldige selectie en beoordeling van de artikelen. De SR bevat een korte beschrijving van de oorspronkelijke onderzoeken, de data-extractie en de heterogeniteit van de onderzoeken. Conclusie: de resultaten zijn valide en toepasbaar.
2. In de eerste RCT staat een aantal aspecten niet beschreven: randomisatie, blindering en de ‘standaardzorg’. Conclusie: de validiteit is twijfelachtig.
3. In de tweede RCT wordt niets gezegd over blindering, maar de overige aspecten zijn volledig en helder. Conclusie: de validiteit is goed.
Stap 3b. Beoordeling resultaten
1. De SR geeft een significant resultaat voor het effect van massage op gewichtstoename. In absolute termen gaat het om een extra gewichtstoename van 5.1 gram/dag, bij 3-4 keer per dag een massage van ongeveer 15 minuten. Ook lijken de kinderen die massage kregen een kortere opnameduur te hebben, maar de onderliggende RCT’s zijn methodologisch minder sterk door het ontbreken van blindering.
2. De resultaten van deze studie zijn moeilijk interpreteerbaar, omdat deze niet in de gebruikelijke maten (zoals gewicht) worden weergegeven. Massage lijkt een positief effect op het gewicht te hebben, maar de daadwerkelijke gewichtstoename is onduidelijk.
3. Volgens deze studie beïnvloedt massage het gewicht positief, maar dit effect is niet significant. Het gaat om een kleine extra gewichtstoename, namelijk 2.6 gram/kg/dag.
Stap 4. Conclusie en toepassing in de praktijk
Babymassage heeft een positief effect op het gewicht van baby’s met een te laag geboortegewicht. De extra gewichtstoename is echter gering (5.1 gram per dag) en is klinisch weinig relevant. Er is geen goed bewijs gevonden dat massage leidt tot sneller ontslag uit het ziekenhuis. De gevonden resultaten geven geen aanleiding om massage bij dysmature baby’s te stimuleren. De geringe winst moet worden afgewogen tegen de tijdsinvestering van verpleegkundigen.
Stap 5. Evaluatie
In het Emma Kinderziekenhuis (AMC) in Amsterdam wordt massage bij kinderen (op beperkte schaal en altijd in overleg met de arts) aangeboden met het doel het welbevinden van kind en ouder te bevorderen. Deze situatie kan vanuit het oogpunt van service blijven bestaan.
Antwoord: Nee, babymassage heeft weliswaar een positief effect op het gewicht van dysmaturen, maar de extra gewichtstoename is te gering (5.1 gram/dag) om relevant te zijn.
tekst: Jolanda Maaskant en Hester Vermeulen1
Bronnen
1. Jolanda Maaskant is stafmedewerker/onderzoeker, Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam. Hester Vermeulen is verpleegkundig onderzoeker en projectleider Kwaliteit en Procesinnovatie, AMC Amsterdam. Meer informatie: j.m.maaskant@amc.uva.nl
2. www.cochrane.org, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed.
3. Vickers A, Ohlsson A, Lacy JB [et al]. Massage for promoting growth and development of preterm and/or low birth-weight infants. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004, issue 2. Art. No. CD000390. DOI: 10.1002/14651858.CD000390.pub2.
4. Diego MA, Field T, Hernandez-Reif M [et al]. Preterm infant massage elicits consistent increase in vagal activity and gastric motility that are associated with greater weight gain. Acta Paediatrica 2007 (96), 1588-1591.
5. Arora J, Kumar A, Ramji S. Effect of Oil massage on growth and neurobehavior in very low birth weight preterm neonates. Indian Pediatrics 2005, volume 42 – Nov 17, 1092 – 1100.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account