Blog Hugo: 'Werken in de zorg, het nieuwe aspergesteken?'

Hugo slaat het met verbazing gade. De recruiter, de arbeidsmarktdeskundige en het uitzendbureau, ze worden allemaal beter van het verpleegkundigentekort, behalve de mensen aan het bed.

Zorgorganisatie Cordaan heeft onlangs elf Spaanse verpleegkundigen naar Amsterdam gehaald. Na een periode van scholing worden ze ingezet als wijkverpleegkundigen. Het werven van Zuid-Europese arbeidsmigranten is een noodgreep. De arbeidsmarkt is opgedroogd. In geen velden of wegen is nog een vacante verpleegkundige te vinden. Het klinkt allemaal logisch, maar is het dat ook?  Cordaan haalt de verpleegkundigen uit Spanje in samenwerking met uitzendbureau Tempo-Team en The European Multi Talent Group. Er is ongetwijfeld een goed betaalde projectgroep in het leven geroepen, en daarboven een nog beter betaalde stuurgroep. Allerlei managers en ondersteunende diensten bemoeien zich ermee. Tempo-Team en EMTG sturen gepeperde factuurtjes. Al met al kost de operatie bakken met geld.

Stel dat al deze kosten werden geïnvesteerd in het salaris van elf Nederlandse wijkverpleegkundigen? Ik zie de vacaturetekst al voor me. ‘Wil jij werken in een dynamische, stedelijke omgeving en daar 3000 euro netto per maand voor ontvangen? Word wijkverpleegkundige in Amsterdam!’ De sollicitanten staan ongetwijfeld in de rij. Cordaan zou kunnen kiezen uit meerdere kwalitatief hoogstaande verpleegkundigen die direct inzetbaar zijn.

Helaas werkt het niet zo. Allerlei mensen mogen profiteren van de schaarste op de arbeidsmarkt: uitzend- en detacheringsbureaus, projectgroepen, stuurgroepen, recruiters, campagneteams, arbeidsmarktdeskundigen, behalve de mensen die aan het bed staan.

Onlangs sloot ik een weddenschap af met Joost Dekkers, hoofd communicatie bij V&VN. Hij verwacht op korte termijn een substantiële salarisstijging voor alle verpleegkundigen en verzorgenden. Ik zie dat niet zo snel gebeuren. Daarvoor zijn we met te veel mensen. Een stijging van 5% zou al in de honderden miljoenen lopen, en wat is nu 5% meer op een toch al matig salaris? Daarnaast denk ik dat verpleegkundigen, gezien de hoge werkdruk, minder uur gaan werken als hun salaris echt flink omhoog gaat. Overheid en werkgevers willen juist meer mensen aan het bed. Helaas, een salarisverhoging zou weleens averechts uit kunnen pakken. Dat weten ze bij het ministerie ook.

Het zet wel zoden aan de dijk als werkgevers echt de strijd met elkaar aangaan om de beste medewerkers. Zoals in het fictieve voorbeeld van Cordaan. Bied een paar honderd euro per maand meer dan de concurrent en je tekorten verdwijnen als sneeuw voor de zon. Werkgevers gaan dat echter niet zo snel doen. Het zou tot een salariswedloop leiden waar niemand blijer van wordt, behalve individuele verpleegkundigen en verzorgenden. Vandaar dat de arbeidsmarkt geen echte markt is, maar een dichtgetimmerde wereld vol ‘herenakkoorden’. Instellingen maken ongetwijfeld afspraken met elkaar over het hengelen naar elkaars personeel. ‘Als jij niet aan mijn verpleegkundigen trekt, blijf ik van de jouwe af.’ Liever stellen ze nog een projectgroep aan, die een zoveelste rapport aflevert. Wat betreft de financiën is dat een stuk overzichtelijker.

Al met al betekent dit dat de zorgsector er de komende jaren niet aantrekkelijker op wordt. Hard en onregelmatig werken op basis van een matig salaris blijft het credo. Cordaan heeft binnen die context groot gelijk om verpleegkundigen in Zuid-Europa te werven. Zorg verlenen wordt het nieuwe asperge steken.