Kwart minder depressie in verpleeghuis door zorgprogramma

Dat blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het UMC St Radboud, Open Universiteit en VUmc in The Lancet.

Verlies sociale contacten

Een depressie verhoogt de kans op sterfte, ziekenhuisopnames en andere zorg. Vijfentwintig tot dertig procent van de ouderen in verpleeghuizen is depressief, veel vaker dan leeftijdgenoten in de thuissituatie. Ze zijn kwetsbaarder en kampen vaak met meer lichamelijke ongemakken. Bovendien gaat opname in een verpleeghuis vaak gepaard met verlies aan sociale contacten, minder autonomie en een toenemende afhankelijkheid van anderen. Allemaal factoren die de kans op depressie vergroten.

Depressies aanpakken

‘De meeste mensen in verpleeghuizen worden vooral met pillen behandeld als ze een depressie hebben’, zegt Ruslan Leontjevas, eerste auteur van het artikel in The Lancet, verbonden aan het UMC St Radboud en docent levenslooppsychologie aan de Open Universiteit. ‘We weten echter dat het meer effect heeft als ook een gesprekstherapie of een andere vorm van psychosociale behandeling wordt toegepast. Opmerkelijk genoeg hebben de meeste verpleeghuizen geen gestructureerde werkwijze om depressies aan te pakken.’

Doen bij depressie

Daarom ontwikkelden onderzoekers van het UMC St Radboud en twaalf UKON verpleeghuisorganisaties (www.ukonnetwerk.nl) in Brabant, Zeeland, Gelderland en Limburg het  zorgprogramma Doen bij Depressie. Leontjevas: ‘Met het programma proberen we het aantal mensen in verpleeghuizen met een depressie te verminderen door depressies vroegtijdig te signaleren en te behandelen. Die behandeling bestaat vooral uit activiteiten- en gesprekstherapieën, maar wanneer nodig ook uit het gebruik van antidepressiva.’ Het effect van het zorgprogramma wordt vooral veroorzaakt door het regelmatig en vroegtijdig opsporen van depressieve klachten.

Do’s and don’ts: wat moet je doen als je cliënt/patiënt depressief is?

Personeelswisselingen

Door ‘Doen bij depressie’ daalde het aantal depressies op somatische afdelingen met minimaal een kwart. Dat percentage kan volgens onderzoeker Gerritsen nog verder stijgen: ‘We zagen dat het effect van het zorgprogramma verdubbelde als depressie beter werd opgespoord. Veel afdelingen hadden moeite met invoeren van het zorgprogramma, bijvoorbeeld door veel personeelswisselingen en communicatieproblemen. Daardoor was het niet altijd mogelijk om alle mensen met een depressie op te sporen. Bovendien werd slechts veertig procent van de mensen met een depressie ook daadwerkelijk behandeld volgens het nieuwe zorgprogramma. Het opruimen van obstakels zal het programma ‘Doen bij depressie’ nog effectiever maken.’