Een mens verslaapt één derde van zijn leven. Zonde, zou je zeggen, maar niks is minder waar. Slapen is niet hetzelfde als niksen.
Slapen is een actief proces en bepaalt de kwaliteit van je functioneren overdag. In je slaap rust je uit, verwerk je ervaringen. Ik las ergens dat een goede nachtrust onmisbaar is voor goed lichamelijk en psychisch herstel tijdens een ziekenhuisopname. Dat zet me aan het denken… De meest voorkomende oorzaken van slecht slapen zijn stress (28%) en pijn (13 %). En tja, dat komt allebei geregeld naar voren tijdens een opname. Ook omgevingsfactoren worden genoemd. Een slecht bed, lawaai, teveel licht of kou kunnen leiden tot een slechte nachtrust. Kachten die ik regelmatig voorbij hoor komen bij patiënten. Matrassen liggen anders dan thuis en zweten behoorlijk met hun goed reinigbaar plasticen toplaag. Een meerpersoonszaal heeft geheid een snurker, nachtplasser of (vooral op mijn longafdeling) één of twee hoesters. Dan zijn er nog de nachtplegen met kraakschoenen. Dokters willen elk uur controles. En wat dacht je van infusen en pompen die altijd ’s nachts alarmeren?
Moe en geïrriteerd als ik kan zijn om niet-slapende bellers in een nachtdienst, neig ik tot zwaaien met een ‘pammetje’. Er schijnt trouwens nog zo’n moeiteloze inslaper te bestaan. Zet hem aan de stroom en je slaapt je een slag in de rondte. En dan was er een man die twintig jaar niet sliep tot de dokter hem er een maskertje voor gaf. Voor een ieder die meer moeite wil doen voor zijn patiënt: tips voor een gezonde nachtrust:
• Een bed is om te slapen (niet lezen, eten, TV kijken). Mobiliteit is een sleutelwoord. Niet alleen voor de conditie of tegen decubitus. Ook slapen wordt beter.
• Coolingdown. Bouw de dag af met rustige activiteiten.
• Geen gepieker in bed. Wil slapen niet, pak dan je boek of muziek nog even op.
• Niet-slapers staren in hun frustratie de klok van de muur. Verwijder frustratie, klokken en wekkers van de kamer.
• Beperk lawaaiigheden. Check infusen e.d. voor de nacht en vervang zo mogelijk bijna lege zakken. Bied oordoppen aan tegen omgevingsgeluiden. Houd rekening met het nachtritme, als je gezellig kletst met collega’s of rinkelend afwas opruimt.
• Licht boven het bed van de buurman, uit de lantaarn van de broeder, van het scherm van de infuuspomp of de wekker; het is je verpleegkundige taak hier op bedacht te zijn. Beperk licht, versterk rust, verminder bellen.
• Luister naar de klachten van de niet-slaper. Wil hij / zij een dubbele deken of een luchtig laken? Laat patiënten een eigen kussen meenemen van thuis. Een extra onderlaken of kussensloop kan broeien en zweten voorkomen.
• Houd slechte slapers wakker en actief vanaf de namiddag (‘Ik ben uw zuster van de latedienst. Vanaf nu wordt er niet meer gedut en zet ik u aan het werk’). Vraag de fysiotherapeut om adviezen t.a.v. het rust-activiteitenpatroon en tips bij immobiele patiënten.
• Honger kan wekken. Warme melk vult de maag en werkt slaap in de hand.
• Als je op een longafdeling tijdens een anamnese iemand pulmonaal het hemd van het lijf vraagt, moet je het rustpatroon van Gordon niet vergeten. Leer van een patiënt; waar worden problemen verwacht? Wat heeft hij / zij zelf al bedacht?
• Behandel de oorzaak van niet-slapen. Slaapt een patiënt niet a.g.v. pijn of hoesten, dan werkt paracetamol of codeïne (éénmalig a.n.) beter dan tien slaappillen.
• Slaapmedicatie geeft het lichaam de kans om de nachtrust te herstellen. Adviseer over het nut van slaapmedicatie. Angst voor verslaving en onbegrip maakt dat mensen slaapmedicatie schuwen. Uiteraard zijn geneesmiddelen bedoeld als ondersteuning, naast het uitproberen van tips en leefregels. Ook de homeopathie weet soms mild raad (melissa, valeriaan, avena sativa en passiflor).
Kies één of meer van bovenstaande. Ga heen en wees slaapverwekkend! Succes!
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account