5 observatiepunten bij het opgeven van sputum

1. Frequentie: heeft cliënt alleen ‘s ochtends last van sputum, de hele dag door of bij activiteiten?

2. Hoeveelheid: wordt er veel of weinig sputum geproduceerd? Als de hoeveelheid opeens aanzienlijk toeneemt, waarschuw dan een arts.

3. Kleur: verandert het sputum van kleur of zit er bloed bij? Wanneer sputum opeens van kleur verandert, kan dit betekenen dat er een toename van ontsteking in de luchtwegen is. Als er bloed bij zit, is dit een alarmsignaal. Er zou dan bijvoorbeeld sprake kunnen zijn van longkanker. Waarschuw dus een arts.

4. Samenstelling: is het dun, taai, of schuimend? Bij de zogenaamde ‘three layered sputum’ (drielagig sputum) is er vaak sprake van de pseudomonas bacterie, wat betekent dat er sprake kan zijn van bronchieectasieën. Dat houdt in dat de diepe luchtwegen zijn uitgezet. Als de cliënt wil hoesten, komen de luchtwegen niet goed tegen elkaar aan, waardoor slijm niet naar boven gestuwd kan worden. Dit ziektebeeld zie je vaak bij patiënten met taaislijmziekte (cystic fibrosis), maar kan ook voorkomen bij patiënten met terugkerende longontstekingen of astma. Deze bacterie is moeilijk te behandelen. Als je sputum in een potje opvangt, kun je soms drie lagen onderscheiden. Dit wordt ‘three layered sputum’ herken je aan de drie lagen die je kunt waarnemen als je dit sputum in een potje opvangt: de onderste laag bestaat uit etter, de middelste uit vloeistof en de bovenste uit schuim.

5. Geur: heeft het een neutrale geur, of juist een sterke, rottende geur?

Deze info hoort bij een klinische les uit Tijdschrift voor Verzorgenden en is gecheckt door deskundigen. Klik hier voor een abonnement op Tijdschrift voor Verzorgenden.