‘Bedhekken vaak onnodig omhoog gezet’

Dit zegt Francisca Hardeman van Vilans in een interview met Tijdschrift voor Verzorgenden. Hardeman begeleidt organisaties in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg bij  het vergroten van de vrijheid van cliënten en volgt de ontwikkelingen rond de Wet zorg en dwang op de voet. ‘Er wordt al steeds kritischer gekeken naar toepassing van bedhekken, maar nog steeds komt het te vaak voor. Ook omdat bijna alle bedden bedhekken hebben.’

Gewoonte

Volgens Hardeman trekken veel verzorgenden en verpleegkundigen de bedhekken uit gewoonte omhoog, als een cliënt in bed ligt. ‘Dit komt deels door automatisme: het is ooit in de opleiding geleerd dat dit veilige zorg is, je ziet het collega’s doen, en zo blijft deze manier van vrijheidsbeperking bestaan. Soms vragen cliënten zelf of de bedhekken omhoog mogen, omdat het veiliger voelt. Ze zijn vaak gewend om in een breder bed te slapen en zijn bang om er uit te vallen. En soms zijn bedhekken een hulpmiddel bij omdraaien in bed.’

Ernstig letsel

Maar bedhekken zijn niet altijd de beste oplossing en kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Hardeman: ‘Als een cliënt zijn bed uit wil en over een bedhek probeert te klimmen, is er meer risico op een valpartij met ernstig letsel, dan wanneer de bedhekken omlaag staan. Daarnaast kunnen bedhekken de cliënt een opgesloten gevoel geven en de cliënt is volledig afhankelijk van de zorg om uit bed te komen. Dit kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat iemand incontinent wordt.’

Klik hier voor de 7 veelgemaakte fouten bij fixeren.

Het is nu zeker niet de bedoeling dat zorginstellingen bedhekken massaal afschaffen. ‘Het is een keer gebeurd dat een arts bij een conferentie van ons vandaan kwam en zei: “Vanavond gaan alle bedhekken naar beneden.” Dat is absoluut niet de bedoeling. Het gaat er om dat je met je team zorgvuldig en in overleg met de cliënt(vertegenwoordiger) en andere disciplines kijkt bij wie het nog nodig is en zoveel mogelijk zoekt naar andere oplossingen. Het is belangrijk om het per cliënt afzonderlijk te bekijken, en je als verzorgende vooral af te vragen: waarom staat dit bedhek eigenlijk omhoog, en is het wel echt nodig?’

Alternatieven

Volgens Hardeman zijn er genoeg alternatieven voor het optrekken van de bedhekken. Bijvoorbeeld extra lage bedden of bedden met deelbare hekken, waarbij je alleen aan het hoofdeind een bedhek optrekt. Op deze manier kan de cliënt naar het toilet als hij dat wil, zich vasthouden aan het hek bij het omdraaien, maar toch kan hij niet gemakkelijk uit bed rollen. ‘Een goedkoper alternatief is een opgerolde handdoek onder het matras leggen, aan de kant waar de cliënt uit het bed kan rollen. Op deze manier ligt de zijkant van het matras iets hoger, waardoor de kans kleiner is dat de cliënt uit het bed rolt.’