Bij gastro-enteritis direct rehydreren per infuus?

Casus
Het beleid is dat alle kinderen met gastro-enteritis starten met orale rehydratie (oral rehydration salt – ORS). Alleen als dit echt niet lukt, krijgen ze een infuus. Je bent niet zo’n voorstander van een infuus. Je denkt dat dit duurder is, maar eigenlijk vind je dat geen argument. Je denkt na over andere nadelen van rehydratie per infuus en komt op flebitis (ontsteking van de vaten). En de voordelen? Rehydreren per infuus zal vaker succesvol zijn (patiënten kunnen het vocht immers niet weigeren) en misschien verkort het de opnameduur. Je gaat te rade bij de wetenschap.

1 Formuleer je vraag
(P=patiënt of probleem, I=interventie, G=vergelijking en O=uitkomst)
P = Gedehydreerde kinderen tot 18 jaar met gastro-enteritis
I = Oraal vocht toedienen
C = Intraveneus vocht toedienen
O = Rehydratie, flebitis en opnameduur

2a Zoekstrategie
Gezocht in de Cochrane database en Medline naar systematic reviews (SR’s) en gerandomiseerde klinische studies (RCT’s).2 Zoektermen: oral rehydration therapy, rehydration therapy diarrhea, dehydration therapy, intravenous gastro-enteritis, gastro-enteritis. Met de beperking (limits): all child: 0-18 years.

2b Opbrengst zoekstrategie
We vonden in de Cochrane database één SR uit 2006 over rehydratie bij gastro-enteritis bij kinderen.3

3a Beoordeling methode
De zoekactie, selectie van studies en kwaliteitsbeoordeling zijn adequaat uitgevoerd door twee onafhankelijke onderzoekers. Zij hebben de heterogeniteit goed uitgelegd en de oorspronkelijke studies helder samengevat.

3b Beoordeling resultaten
De onderzoekers includeerden zeventien studies met een totaal van 1.811 patiënten. Uit deze studies blijkt dat als ORS wordt toegediend, er een kleine kans bestaat dat rehydratie mislukt. De number needed to treat is 25. Dit houdt in dat als 25 patiënten met ORS worden behandeld, rehydratie bij één patiënt mislukt. Bovengenoemde studies tonen echter aan dat er een kans bestaat op een paralytische ileus bij orale rehydratie (1 op de 33 patiënten), maar dat dit niet wordt gezien bij het gebruik van ORS met een lage osmolariteit .
Gebaseerd op de resultaten van zes studies blijkt dat bij intraveneuze therapie een kans op flebitis bestaat (1 op de 50 patiënten). Uit zes studies blijkt eenduidig een kortere opnameduur bij een behandeling met ORS (gemiddeld verschil -1,20 dagen).
Uit de SR komen dus verschillende kleine statistisch significante voordelen naar voren voor beide behandelopties. De auteurs beoordelen deze als nauwelijks klinisch relevant. Verder zijn ze voorzichtig omdat de methodologische kwaliteit van de onderliggende studies matig is.

4 Conclusie en toepassing
Toch geven wij het volgende advies: ORS met een lage osmolariteit is de eerste keus in de behandeling van kinderen met milde tot matige uitdroging door gastro-enteritis. Intraveneuze therapie dient gestart te worden als de orale behandeling faalt. De voorkeur gaat uit naar ORS met een lage osmolariteit, zoals gedefinieerd door de World Health Organisation. Toevoeging van suiker of siroop om de smaak te veranderen, raadt de WHO af omdat deze zoetstoffen de osmolariteit veranderen. 4

5 Evaluatie
Op de kinderafdelingen van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam houden we vast aan het bestaande beleid zoals beschreven onder nummer 4.

Nee, bij matige dehydratie door gastro-enteritis heeft ORS met lage osmolariteit de voorkeur boven rehydratie per infuus

Tekst: Esther Spijkerman en Jolanda Maaskant1

Noten
1. Esther Spijkerman is senior verpleegkundige kwaliteit en Jolanda Maaskant is verpleegkundig onderzoeker, beiden werkzaam in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Meer informatie: E.Spijkerman@amc.uva.nl.
2. www.thecochranelibrary.com, www.medline.com
3. Hartling L, Bellemare S, Wiebe N, Russell KF, Klassen TP, Craig WR. Oral versus intravenous rehydration for treating dehydration due to gastroenteritis in children. Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, issue 3 Art.No: CD004390. DOI: 10.1002/14651858. CD004390.pub2.
4. www.who.int > child and adolescent health and development> zoek op Oral Rehydration Salts: WHO/FCH/CAH/06.1, 2006. Geraadpleegd op 2 juni 2010.