'Door godsdienstige rituelen ging de zorg achteruit'

Waarom kreeg je de award?

‘Omdat ik de afgelopen twee jaar in onze zorginstelling kwaliteit van zorg voorop heb gezet, in plaats van cultuur en godsdienst.’

Verklaar je nader…

‘In Al Noor wonen voornamelijk cliënten met dementie uit onder andere Turkije en Marokko. Daarom zijn ook veel van onze verzorgenden Marokkaans of Turks, omdat zij de taal spreken. Maar zowel de verzorgenden als veel van de bewoners en familieleden zijn islamitisch, en hebben bijvoorbeeld rondom levenseinde hun eigen gebruiken. Die leken de overhand te krijgen, wat ten koste van de kwaliteit van zorg ging. En het zorgde voor onrust en wrijving, tussen familie en verzorgenden, maar ook tussen verzorgenden onderling.’

Heb je een voorbeeld?

‘Er was een mevrouw die terminaal lag, en toen zeiden een aantal verzorgenden: “We moeten bloesemwater verspreiden in haar kamer”, anderen zeiden weer dat er koranverzen aan haar bed gelezen moesten worden. Dat veroorzaakte onrust. Er werd ook helemaal niet gekeken naar wat mevrouw zélf wilde. Die had helemaal geen behoefte aan bloesemwater.’

Maar alle verzorgenden ig hebben toch op de opleiding geleerd hoe het wél moet?

‘Dat is ook wel zo. Maar culturen, godsdiensten en tradities zitten ontzettend diep in mensen verankerd. En dat wordt extra aangesproken als je voor mensen uit je eigen cultuur gaat zorgen. Als je niet oppast, gaat het zoveel ruimte innemen dat het ten koste gaat van de zorg. Toen ik werd aangenomen, was ik de eerste verzorgende die niet islamitisch was. Daardoor keek ik met een neutrale en frisse blik naar de situatie. Ik wist meteen: dit moet anders.’

Naast Meryem Donks waren er nog twee andere genomineerden. Lees hier over hun projecten >>

Hoe heb je dat gedaan?

‘Heel veel praten. Het was in het begin een heftige tijd, waarin ik zelf ook echt mijn weg moest vinden. Bepaalde dingen die voor mij logisch klinken, waren voor zowel verzorgenden als familieleden lastiger om te begrijpen. Ik heb me eerst ook goed verdiept in de islam, om beter te begrijpen waarom familieleden of verzorgenden vanuit hun cultuur iets op een bepaalde manier doen. Als ik hen beter zou begrijpen, kon ik ook beter het gesprek met ze hierover aangaan, en ze met de juiste argumenten overtuigen.’

Wat was een eyeopener tijdens deze research?

‘Dat je in de islam als kind alles uit de kast moet halen om het leven van je ouders te redden, of de dood uit te stellen, om in het paradijs te kunnen komen. Dat verklaarde voor mij waarom familieleden wilden dat direct de dokter erbij werd gehaald als een cliënt verkouden was, of een cliënt dwongen om te eten.’

Heb je behalve die gesprekken nog meer gedaan?

‘Ja, we hebben duidelijke afsprakenlijsten gemaakt, en de zorgleefplannen compleet gemaakt. Voorheen werden er weinig afspraken gemaakt, en als ze werden gemaakt, werden ze niet altijd nagekomen. Dat zorgt natuurlijk ook voor onrust. Nu is dat op orde, en is er meer structuur. Dat mijn aanpak werkt, blijkt uit het feit dat er veel minder klachten worden ingediend dan voorheen. Daarnaast is de sfeer onder verzorgenden beter.’

En nu heb je gewonnen…

‘Een enorme eer, maar het was nooit gelukt zonder steun van mijn team, waar ik supertrots op ben. Als verzorgende moet je ervoor open kunnen en durven staan om op een andere manier te denken dan je gewend bent. Omdat mijn team zo goed openstond voor nieuwe denkwijzen, is de zorg die we aan cliënten leveren ook veel beter. En dat is de grootste pluim die er is.’