EBP: Infecties voorkomen door vaker infuus wisselen?

Casus

Op de afdeling neonatologie is het aantal infecties met Coagulase Negatieve Stafylokokken (CNS) bij het perifeer toedienen van parenterale voeding (bijvoorbeeld Neomix®) toegenomen. In de praktijk wordt het infuus verwijderd bij duidelijk zichtbare tekenen van flebitis. De vraag is of infectie te voorkomen is door het infuus te vervangen voordat tekenen van flebitis zichtbaar zijn. Door alarmgrenzen van de spuitenpomp lager af te stellen kan de inwendige hoge druk eerder gesignaleerd worden, terwijl flebitis nog niet zichtbaar is.

1 Formuleer je vraag

(P=patiënt of probleem, I=interventie, C=vergelijking, O=uitkomst)
P: Neonaat met parenterale voeding via een perifeer infuus
I: Infuus verwijderen bij zichtbare flebitis
C1: Infuus verwisselen bij alarmering pomp op verhoogde inwendige druk
C2: Routinematig infuus verwisselen
O: Sepsis, CNS (Coagulase Negatieve Stafylokokken), flebitis, comfort

2 Zoekstrategie

Gezocht in: TRIP, Cochrane Library, MEDLINE, CBO, DARE, en WIP-richtlijnen met onder meer de zoektermen peripheral canule, sepsis, parenteral nutrition, NICU, replace timing, nosocomial infection, peripheral catheter, infusion phlebitis. We vonden alleen artikelen over volwassenen: één systematic review (SR)2 en één richtlijn (RL) van de Werkgroep Infectie Preventie.3

3 Beoordeling resultaten

De SR was van uitstekende kwaliteit en includeerde zeven gerandomiseerde onderzoeken (RCT’s) van goede kwaliteit met in totaal 4895 patiënten, waarin het routinematig vervangen van infusen (2-3 dagen) vergeleken werd met het vervangen van infusen op klinische indicatie (bloedbaaninfecties, flebitis, de duur (dagen) en kosten). Andere uitkomstmaten zijn subcutaan lopen van het infuus, verstopping, aantal ingebrachte infusen, lokale infectie, overlijden, pijn en comfort. Er zijn geen studies die iets beschrijven over alarmgrenzen.
De WIP-richtlijn3 refereert aan de SR van Oishi et al.4 De methodologie van deze SR is niet goed te beoordelen, omdat hierover te weinig informatie wordt gegeven. Oishi et al. includeerden zes klinische studies (1971-1999), waarin de frequentie van het vervangen van perifere infuuskatheters werd onderzocht bij kinderen. Vijf onderzoeken zijn ouder dan tien jaar. De conclusies van de SR komen overeen met die van Webster2, daarom worden de resultaten hier niet apart beschreven.

4+5 Conclusie, toepassing, evaluatie
Kathetergerelateerde bloedbaaninfectie kwam bij volwassenen zeer zelden voor en niet vaker bij de verwisselgroep op klinische indicatie dan bij de routinematige verwisselgroep. Flebitis komt in beide groepen voor, maar zonder een significant verschil. Routinematig verwisselen levert geen voordelen op voor de volwassen patiënt, wel ongemak, kosten en pijn. We nemen aan dat voor kinderen hetzelfde geldt.
Op de afdeling neonatologie wordt bij neonaten met parenterale voeding via een perifeer infuus, de insteekplaats elke twee à drie uur klinisch op roodheid, zwelling en lekkage gecontroleerd. Bij minder frequente controle kunnen eventuele ernstige gevolgen van de toediening gemist worden. We adviseren om ook bij neonaten het infuus pas te vervangen bij tekenen van infectie, in plaats van routinematig. Dit gaat in het bijzonder op voor kleine kinderen, omdat voor hen het plaatsen van een infuus extra pijnlijk en stressvol is. Daarnaast hebben zij een beperkt aantal aanprikplaatsen. Voor het verlagen van alarmgrenzen kan geen aanbeveling gedaan worden.

Nee, routematig vervangen van het infuus is ook bij neonaten niet nodig

Bronnen
1. Anouk van der Lee is senior verpleegkundige neonatologie – kindergeneeskunde in het Flevoziekenhuis, Almere. Marja Storm is verpleegkundig en Hester Vermeulen is stafmedewerker kwaliteit bij de afdeling Kwaliteit en Procesinnovatie. Beiden werkzaam in het AMC te Amsterdam. Contact:AvanderLee@Flevoziekenhuis.nl.
2Webster J, Osborne S, Rickard CM, et al. Clinically-indicated replacement versus routine replacement of peripheral venous catheters. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Apr 30;4:CD007798.
3 www.wip.nl. Flebitis en bloedbaaninfecties door intraveneuze infuuskatheters 2011, (pagina 18).
4 Oishi LA. The necessity of routinely replacing peripheral intravenous catheters in hospitalized children. A review of the literature. J Intraven Nurs. 2001 May-Jun;24(3):174-9.