'Leer laaggeletterde patiënt herkennen'

Steeds meer ziekenhuizen werken, afzonderlijk van elkaar, aan oplossingen voor laaggeletterdheid. Het UMC Utrecht startte deze maand projecten voor laaggeletterde patiënten en -medewerkers. Ook bracht het UMCU dit voorjaar in kaart hoeveel laaggeletterde patiënten binnenkomen op de poli voor pre-operatieve screening. Het Havenziekenhuis in Rotterdam sloot zich begin augustus aan bij het programma ‘Taal op recept’.

Anderhalf miljoen Nederlanders hebben moeite informatie uit teksten en formulieren te begrijpen en te gebruiken. Laaggeletterden zijn dus zeker aanwezig onder patiënten. Zeker omdat laaggeletterden vaker een matige of slechte gezondheid en hebben vaker last van aandoeningen als astma, diabetes, kanker, hartinfarcten en psychische problemen.  

Schaamte
Volgens het rapport Laaggeletterdheid te lijf van het CEG dat vorige week verscheen, is een belangrijke rol weggelegd voor zorgverleners – verpleegkundigen en verzorgenden – bij het herkennen van laaggeletterdheid bij patiënten. Het gaat om patiënten die niet alleen moeite hebben om hun eigen gezondheidssituatie te begrijpen, maar ze kunnen ook niet goed lezen en schrijven. Dat onvermogen wordt regelmatig uit schaamte gecamoufleerd.

Langzaam praten met de patiënt
Het CEG: ‘Zorgverleners zouden moeten leren laaggeletterde patiënten te herkennen en effectief met hen te communiceren. Daar zijn eenvoudige strategieën voor, zoals langzaam en in gewone taal praten, vragen stellen, niet te veel informatie tegelijk geven en toetsen of de patiënt de uitleg heeft begrepen. Verder is het belangrijk dat folders, websites, afsprakenkaarten, vragenlijsten en bijsluiters in begrijpelijk en eenvoudig Nederlands gesteld zijn.’

Tijd
Betere communicatie met de patiënt kost extra tijd, erkent de CEG, maar deze investering verdient zich terug doordat de zorg aan doeltreffendheid en doelmatigheid wint. Wel raakt dit aan het praktische punt van de honorering. Dat het belangrijk is om tijd uit te trekken om met een patiënt te praten, zou sterker moeten doorklinken in de bekostiging. De raad pleit met andere woorden voor invoering van ‘kijk- en luistergeld’.

De publicatie Laaggeletterdheid te lijf is een uitgave van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (Signalering Ethiek en gezondheid 2011/1).

Door: redactie Nursing