Nieuwe richtlijn Palliatieve zorg bij nierfalen

De richtlijn is van toepassing op alle volwassen patiënten met eindstadium nierfalen (eGFR < 15ml/min). Palliatieve zorg bij nierfalen kan gaan om:

• Dialysezorg
• Conservatieve zorg om de resterende nierfunctie te behouden voor patiënten die niet starten met dialyse
• Symptoombestrijding bij patiënten die de dialyse besluiten te staken

Symptomen bij nierfalen

Patiënten met nierfalen hebben verschillende symptomen die een specifieke behandeling vragen. De behandeling van de acht voornaamste symptomen wordt in deze richtlijn beschreven: slaapstoornissen, nociceptieve pijn, neuropathische pijn, dyspneu, jeuk, restless legs, delier en depressie.

Conflicten rond behandeling

De richtlijn gaat ook specifiek in op conflicten die kunnen ontstaan tussen de patiënt, zijn naasten en/of de zorgverleners. ‘Een conflict kan bijvoorbeeld optreden als de patiënt met dialyse wil starten, maar dit medisch gezien niet mogelijk is. Of bij een dementerende patiënt die de ene keer wel wil dialyseren en de andere keer niet’, vertelt Purdey Lansink, dialyseverpleegkundige en namens beroepsvereniging V&VN betrokken bij de ontwikkeling van de richtlijn. ‘Als verpleegkundige sta je vaak tussen de arts, de patiënt en zijn naasten in. Het is goed om te weten hoe je zo’n conflict kunt aanvliegen.’

Vijf feiten en fabels over palliatieve sedatie. Samen met specialist ouderengeneeskunde Margot Verkuylen zet Nursing ze op een rij. Lees meer >>

Gedeelde besluitvorming

Bij conflicten kan de methodiek van gedeelde besluitvorming helpen om tot een besluit te komen dat voor alle partijen acceptabel is, zo stelt de richtlijn. Als dat niet lukt, dan wordt een stapsgewijze gespreksmethodiek voorgesteld. Lansink: ‘Daarmee kunnen de beweegredenen van de patiënt en zijn naasten verder uitgediept worden.’ Kan het conflict dan nog niet worden opgelost, dan kan er nog een second opinion worden aangevraagd of een tijdelijke proefbehandeling afgesproken worden. 

De richtlijn is te vinden op Pallialine en in de app PalliArts (te downloaden via Google Play of App Store). Er zijn ook samenvattingskaarten beschikbaar op www.iknl.nl.

De richtlijn werd ontwikkeld door een werkgroep van onder andere internisten, nefrologen, huisartsen en verpleegkundigen. Het initiatief voor de richtlijn lag bij het platform PAZORI (PAlliatieve ZOrg RIchtlijnen) en Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). IKNL financierde de richtlijn en zorgde voor de procesbegeleiding.