Richtlijn reanimatie bij kwetsbare ouderen aangevuld

De aanleiding is het AMC-ARREST onderzoek dat twee jaar geleden verscheen. Uit de studie van onderzoeker Steffie Beesems bleek toen onder meer dat 11 procent van de 70-plussers geen tot milde neurologische schade overhoudt na een reanimatie. In de vorige richtlijn was dit tussen de 1 en 6 procent. Van het aantal overlevende 70-plussers heeft 90 procent bovendien geen tot milde neurologische schade en 10 procent ernstige neurologische schade terwijl de eerdere richtlijn, op basis van eerdere studies, aangaf dat 50 procent geen tot milde neurologische schade heeft. Hoeveel ouderen het ziekenhuis levend verlaten na een reanimatie die buiten het ziekenhuis is opgestart, blijft vergelijkbaar met wat in de eerdere richtlijn staat (12 procent van de 70-plussers, 8 procent van de 80-plussers).

Het onderzoek van Beesems is nu in een zogenaamd addendum (=aanvulling) aan de richtlijn toegevoegd. Bekijk het addendum.

Discussie

Door de studie van Beesems kwam de richtlijn ‘Reanimatie bij kwetsbare ouderen’ uit 2013 ter discussie te staan. Hierin stond dat overlevenden vijftig procent kans op ‘ernstige blijvende schade’ hadden na een reanimatie. Door de nieuwe studie bleek kans om als oudere in Nederland na een reanimatiepoging als een ‘kasplantje’ te eindigen, aanzienlijk kleiner dan gedacht.

Meerderheid ouderen overleeft reanimatie niet

Nursing-columnist Hugo van der Wedden reageerde op de studie van Beesems met een kritisch stuk in dagblad Trouw. ‘Nederlandse ouderen moeten het hele verhaal te horen krijgen over reanimatie,’ schreef hij. ‘De werkelijkheid is nog steeds dat de overgrote meerderheid een reanimatie niet overleeft. Maar in haar presentatie heeft ze zich te veel een voorstander van reanimatie getoond in plaats van wetenschappelijke distantie te bewaren.’

‘Wat wij met ons onderzoek vooral aantonen is dat de kans om na een reanimatie als kasplant te eindigen heel klein is,’ reageerde Beesems destijds in een gesprek met Nursing.nl. ‘Ik wil zeker geen pleidooi voeren dat iedereen koste wat het kost gereanimeerd moet worden.’

Besluitvorming rond reanimatie

Inmiddels is het onderzoek van Beesems dus aan de richtlijn ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’ toegevoegd. Het is de bedoeling dat artsen en verpleegkundigen deze evidence-based informatie en prognostische factoren betrekken in de besluitvorming rond reanimatie. De belangrijkste boodschap van de richtlijn blijft volgens de betrokken partijen dat gespreksvoering over reanimatie onderdeel vormt van advance care planning waarbinnen patiënten en hun behandelend arts spreken over eventuele wensen over de overige zorg rond het levenseinde. ‘Goede zorg omvat immers zorgvuldige anticiperende besluitvorming die is afgestemd op de opvattingen van de patiënt,’ aldus Verenso.