Strijder tegen isoleercel wint prijs

De jury is onder de indruk van de volharding waarmee de van oorsprong verpleegkundige Voskes heeft weten vast te houden aan haar streven voor dwangreductie in de psychiatrie. ‘Zij heeft zich tussen 2002 en 2015 ontwikkeld tot een ervaren en zelfs gepromoveerde zorgethicus, voor wie het bevorderen van de kwaliteit van leven van ‘de psychiatrische patiënt in crisis’ centraal staat. Dit maakt haar tot een goed rolmodel voor ambitieuze verpleegkundigen’, staat in het juryrapport te lezen.

Machteloos gevoel

Als Yolande Voskes haar carrière als verpleegkundige begint in de geestelijke gezondheidszorg, ervaart ze hoe het is als een patiënt naar de isoleercel moest: ‘Het is een ontzettend machteloos gevoel’, vertelt ze in een interview met TvZ, vakblad voor verpleegkundigen. ‘Volgens mij wil geen enkele verpleegkundige een patiënt opsluiten. Je zou het wel graag anders willen, maar weet niet hóe.’ Daarnaast merkt Voskes dat het ook gevaarlijk kan zijn voor zowel patiënt als verpleegkundige als er gebruikgemaakt wordt van de isoleercel: ‘Er zijn de afgelopen jaren wel eens patiënten overleden in de isoleercel, door zelfbeschadiging, of omdat ze stikken in een boterham met pindakaas. Daarnaast kan de ervaring van geïsoleerd worden traumatisch werken. Ook voor de verpleegkundigen kan het  risico’s opleveren: op het moment dat er besloten wordt dat de patiënt naar de isoleercel moet, kan dit extra agressie  oproepen. En als de verpleegkundige af en toe de patiënt moet bezoeken in de isoleercel, is dat ook niet altijd even veilig.’

High Intensive Care

Daarom besloot zij voor haar afstudeeronderzoek voor de studie gezondheidswetenschappen te onderzoeken wat een alternatief kon zijn voor de isoleercel. Dit resulteerde in haar proefschrift ‘No effect without ethics. The reduction of seclusion in psychiatry from a care ethics perspective’. Mede op basis hiervan werd het High Intensive Care (HIC) model bedacht, waarmee een alternatief wordt geboden voor het separeren van de patiënt in de isoleercel. Voskes: ‘Eerder was er de kamer van de patiënt, of de isoleercel. De High Intensive Care biedt een tussenoplossing, waarin de verpleegkundige samen met de patiënt naar een speciaal ingerichte ruimte (de Intensive Care unit) gaat, en in contact met hem blijft staan. Zo hoeft de patiënt niet naar de isoleercel.’ Voskes schreef ook mee aan het Werkboek HIC.

Training voor verpleegkundigen

Inmiddels is de HIC methode in 24 grote GGZ-zorginstellingen ingevoerd. Voskes onderzoekt nu in hoeverre dit het gebruik van de isoleercel terugdringt. Ook probeert zij instellingen onderling met elkaar te verbinden, zodat ze van elkaar kunnen leren. ‘Van verpleegkundigen hoor ik eigenlijk alleen maar positieve reacties op het HIC-model. Maar het is wel bijna een soort topsport voor ze. Voorkomen dat een patiënt gesespareerd wordt en een op een begeleiding geven aan een patiënt die in de war, onrustig en soms agressief is vraagt veel van een verpleegkundige. Verpleegkundigen worden getraind hoe ze dit moeten doen, met bijvoorbeeld trainingsacteurs.’

Dolhuys Manifest

Voskes was vorig jaar mede betrokken bij het Dolhuys Manifest, wat ervoor pleit dat het gebruik van de isoleercel voor 1 januari 2020 wordt afgeschaft. ‘Ik merkte dat er toen terughoudendheid was bij de verpleegkundigen, die het manifest niet wilden ondertekenen’, herinnert Voskes zich. ‘Veel verpleegkundigen hebben het idee dat het hen nooit gaat lukken om hun werk te doen, als de isoleercel wordt afgeschaft. En dat is natuurlijk niet iets wat alleen de verpleegkundigen moeten oplossen. Daarin moeten zij ook gefaciliteerd worden. Bijvoorbeeld met extra trainingen en personeel. Hoe meer verpleegkundigen zich uitspreken tegen de isoleercel, des te luider onze stem klinkt, zodat hij hopelijk ook de politiek bereikt.’

TvZ is hét vakblad voor verpleegkundigen, gericht op onderzoek, opinie, beleid en management, altijd met een link naar de praktijk. 
Meer info over abonnement >>