Vaselinegevaar bij zuurstof: feit of fabel?

Normaalgesproken zal vaseline geen brandwonden veroorzaken. De temperatuur waarop vaseline spontaan ontbrandt is namelijk maar liefst 290 graden Celsius. Maar hoe hoger de zuurstofconcentratie is, hoe lager die grens ligt. Hoe groot het risico op spontane ontbranding bij zuurstoftherapie precies is, is moeilijk te zeggen. ‘Klinisch onderzoek hiernaar is namelijk niet ethisch verantwoord’, verklaart Daniel Schuermans, hoofdverpleegkundige longfunctie in het Universitair Ziekenhuis Brussel.

Mythe?

Toen Amerikaanse verpleegkundigen in 1996 massaal verontwaardigd reageerden op het ‘vaselineverbod’  in een nationale richtlijn voor zuurstoftherapie, deden Amerikaanse onderzoekers een ‘informele enquête’ onder een onbekend aantal Amerikaanse ziekenhuizen. Zij concludeerden: het vaselinegevaar is een mythe. Hoewel de onderzoeksmethoden weinig wetenschappelijk waren, doet dit inmiddels twintig jaar oude artikel nog steeds de ronde op het internet. 

Ook de vraag of zuurstof bevochtigd moet worden, komt vaak terug. Lees hier wanneer wel en wanneer niet. 

Of toch niet?

Recente wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp is niet gemakkelijk te vinden. Wel werd er in 2016 een Vlaamse literatuurstudie gepubliceerd waaruit bleek dat er wel degelijk gevallen zijn waarbij gebruik van vaseline bij zuurstoftherapie tot brandwonden heeft geleid. Het gaat dan om brandwonden aan handen, gezicht en zelfs de hoofdhuid. De brandwonden deden zich niet alleen voor bij patiënten, maar ook bij verpleegkundigen zelf. Hoe vaak brandwonden zich voordeden is niet bekend.

Conclusie

Hoewel de literatuurstudie geen concrete cijfers opleverde, moeten verpleegkundigen toch voorzichtig zijn met vaseline bij zuurstoftherapie, concluderen de Vlaamse onderzoekers. Schuermans onderschrijft die conclusie: ‘Hoewel brandwonden bij zuurstoftherapie uitzonderlijk zijn, komen ze toch te vaak voor. We moeten proberen de risico’s zo veel mogelijk beperken.’