‘Veel verzorgenden werken vanuit verkeerde houding’

Een verkeerde houding maakt bovendien dat er gemakkelijk ‘op kracht’ vanuit de armen wordt gewerkt, met slijtage van schouder- en handgewrichten als gevolg. Dit zegt fysiotherapeute Tinie Hake in een interview met Tijdschrift voor Verzorgenden. Hake geeft met haar opleidingsbureau TRANSFERS beLICHT trainingen aan verzorgenden en verpleegkundigen, waarin ze veelvuldig deelnemers met lichamelijke klachten treft. ‘Gemiddeld steekt de helft zijn hand op als ik vraag of ze lichamelijke klachten door overbelasting hebben of hebben gehad.’

Onprettig voor cliënt

Bij het verplaatsen van cliënten, is het soms even doorbijten voor verzorgenden. Hake merkt dat het ‘met twee verzorgenden, even “één, twee, hop!” tillen van de cliënt’ nog steeds voorkomt. Dat is zonde van je lijf, en onprettig voor de cliënt, want die voelt ook de kracht die er wordt gezet. Uiteindelijk kun je alle handelingen doen zonder fysieke overbelasting.’

Verkeerd aangeleerd

Hoe je dat doet, legt Hake uitvoerig uit in haar nieuwste boek ‘Basisboek verplaatsingstechnieken voor zorgverleners’. Volgens Hake wordt verzorgenden tijdens de opleiding vaak gedateerde technieken en houdingen aangeleerd. ‘Als ik tijdens de training vraag wat de primaire werkhouding aan het bed is, zegt bijna iedereen: “Stabiel staan, kleine spreidstand, en bed op heuphoogte”. Maar je moet je werkhouding continue aanpassen aan de cliënt, en wat je precies doet. Vaak is de zogenaamde “schredestand” veel minder belastend voor je lijf. Hierbij zet je je voeten niet naast elkaar, maar achter elkaar. Een docent zei na mijn scholing: “Ik schaam mij diep, wat ik mijn leerlingen al die jaren heb aangeleerd.”’

Tijdsdruk

Maar volgens Hake ligt de verkeerde werkhouding van verzorgenden en verpleegkundigen niet alleen aan onvoldoende aandacht hiervoor in het onderwijs. Ook tijdsdruk zorgt ervoor dat verzorgenden de tillift laten staan, of denken ‘dat doe ik wel even’. Hake: ‘Terwijl het uiteindelijk tijd bespaart als je niet gehaast bent of aan een cliënt zit te sjorren of trekken. Deelnemers aan mijn cursus zeggen dat ze evenveel tijd hebben als daarvoor, of zelfs sneller klaar zijn als ze de juiste technieken gebruiken. En het geeft ook de cliënt een prettig gevoel: die heeft meer regie en voelt zich betrokken.’

Haptonomie

En daar komen we bij een essentieel punt van Hake’s benadering: haptonomie. Volgens deze leer nodig je iemand uit tot het maken van een natuurlijke beweging, waardoor de cliënt naar vermogen zal meewerken. ‘Bijvoorbeeld wanneer je iemand uit een stoel helpt. Pak je de handen van de patiënt krachtig vast, dan zal de patiënt vaak onbewust terugdeinzen en tegenwerken. Bied je een open en uitnodigende hand aan, dan zal de patiënt jouw hand willen vasthouden en automatisch naar je toe komen.’

Het boek van Tinie Hake is hier te bestellen. Klik hier voor meer info over de cursussen die ze geeft.

Klik hier voor tips van Tinie Hake om je lichaam zo min mogelijk te belasten