Patiënt met ADHD: zo ondersteun je

Voor een patiënt met ADHD kan een ziekenhuisopname een beproeving zijn. Verpleegkundigen met aandacht voor neurodivergentie (letterlijk: hersenen die afwijken van het gemiddelde), maken dan het verschil.

Zo’n 3-5% van de volwassenen heeft ADHD. De belangrijkste symptomen zijn aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit. Daarnaast hebben patiënten met ADHD vaak last van snel wisselende stemmingen, prikkelbaarheid of woedebuien en behoefte aan spanning en sensatie (sensation seeking).¹

ADHD en slaapstoornissen

80% van de patiënten met ADHD heeft daarnaast last van slaapproblemen. Er kunnen verschillende slaapstoornissen voorkomen (bijvoorbeeld slaapapneu, restless legs), maar meestal gaat het om een verstoring van de verlate slaapfase of stoornis in het circadiane ritme. Dan lukt het niet om voor middernacht in te slapen en is het ook moeilijk om op tijd op te staan. De inslaaptijd is niet zelden pas rond 03.00 uur ‘s nachts.¹

Andere reactie

Mensen met ADHD verwerken prikkels en indrukken van de dingen die op hen afkomen anders dan ‘neurotypische’ of gemiddelde personen. De wereld is voor hen een wirwar aan prikkels waarop ze moeilijk vat krijgen. Ze schieten overal vluchtig langs.

Een ziekenhuisopname, nooit een pretje, is extra verwarrend door de stortvloed aan nieuwe impulsen en de breuk met het vertrouwde dagritme. Hierdoor kan iemand met ADHD heel druk en chaotisch reageren.

Instructies bij een patiënt met ADHD

– Creëer een rustige omgeving: verminder afleidingen in de omgeving, zoals veel achtergrondgeluiden of visuele prikkels. Dit kan de patiënt helpen om minder snel afgeleid te raken. Verpleegkundig specialist ggz Marieke van Piere: ‘Dit geldt echter lang niet voor iedereen, dus bespreek met de patiënt of hij prikkels nodig heeft of juist minder geprikkeld wil worden. Een eenpersoonskamer is bijvoorbeeld niet voor iedere patiënt met ADHD nodig.

– Persoonlijke ruimte respecteren: sommige patiënten met ADHD kunnen erg prikkelgevoelig zijn, dus zorg er extra voor dat je hun persoonlijke ruimte respecteert. Let extra goed op dat je toestemming vraagt voordat je de persoonlijke ruimte betreedt, zoals wanneer je dichterbij komt voor onderzoek of verzorging. Als je fysiek contact moet maken, leg dan extra uit wat je gaat doen en waarom, en wacht op akkoord voor je verdergaat. Raak niet zomaar persoonlijke spullen aan, gooi niet zomaar een gordijn open zonder toestemming. ‘Nogmaals, deze dingen gelden natuurlijk voor alle patiënten, maar wees er bij patiënten met ADHD extra alert op,’ aldus Marieke van Piere.

– Routine en voorspelbaarheid: probeer een consistente routine aan te houden. Voor patiënten met ADHD kan voorspelbaarheid helpen om angst te verminderen en hen te helpen gefocust te blijven. Marieke van Piere: ‘Maak daarom samen met de patiënt een dagschema. Bijvoorbeeld 7.30 uur wekken en ochtendzorg, 8 uur ontbijt, 9 uur medicatie, 9.30 uur een activiteit, etc. Zorg ook dat je rustmomenten inplant. Dit geeft rust, voorspelbaarheid en bovendien ondersteuning in zelfzorg en medicatie.’

Bronnen:
1. Clijsen, M. Van Piere, M. e.a. Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen, BSL 2019 Hersenstichting, ADHD

*Dit is een verkorte versie van een eerder artikel op Nursing.nl. Klik hier om het volledige artikel te lezen.