Er bestaat niet zoiets als een richtlijn Humor in de zorg, maar verpleegkundigen kunnen wel een hoop bijleren, zegt humor-expert Marcellino Bogers.
Praten met Marcellino Bogers is gemakkelijk. Hij is verpleegkundige, congresontwikkelaar en meer, maar vooral ook cabaretier. En dat merk je. De ene na de andere anekdote rolt zijn mond uit. Onderzoekende pretoogjes. Bulderende lach. Om gelijk terug te schakelen naar de ernst. ‘We zitten hier nu wel te lachen om van alles, maar humor is een serieuze zaak’, zegt hij.
Richtlijn humor
Humor werkt, zoveel mag dan bewezen zijn, maar dan is de volgende vraag: hoe zet je het in als verpleegkundige? Niet iedereen heeft immers de lach aan zijn kont hangen, zoals Bogers. ‘Je hoeft helemaal niet zelf de lolbroek uit te hangen’, zegt hij. Vaak dient een grappige situatie zich vanzelf aan. Het enige wat je hoeft te doen, is de humor toelaten: de grap ervan inzien en meelachen. Wie omgaat met ernstig zieke patiënten zal herkennen hoe gretig deze zich vaak vastklampen aan een moment van lol, van ontlading.’
Humor is niet te leren in de zin dat je er een cursus in kunt volgen, vervolgt hij. ‘Er bestaat geen richtlijn ‘Humor in de zorg’. Jongere verpleegkundigen kunnen het afkijken van oudere collega’s. Sommigen kunnen daar zo prachtig mee spelen. Maar je kunt het niet klakkeloos kopiëren. Spelen met humor vereist ervaring en boven de stof staan. Als je de eerste keer een patiënt prikt, ben je niet in staat tot een grapje. Dan kijk je niet verder dan die ene vierkante centimeter huid. Toen ik wat meer ervaring had, kon ik dat wel en zei ik voor de grap: “Of ik geef je een injectie of ik ga je zoenen.” Nou, dan kozen ze toch maar voor de prik.’
Even uit de situatie stappen, iets onverwachts doen, vaak is dat al genoeg en wordt iets vanzelf grappig. Zo speelde Marcellino Bogers wel eens een rollenspel met patiënten die hem overvroegen. Heel eventjes draaiden de rollen om. ‘Dan gaf de patiënt zichzelf soms waardevolle adviezen. En voor mij was het ook leerzaam als de patiënt mij naspeelde. Jee, kom ik echt zo autoritair over?’
Taboe
Het begint bij lachen meer toe te laten in de zorg. Lange tijd was dat taboe. ‘Lol maken met patiënten of collega’s zou onprofessioneel zijn, alsof je je werk niet serieus neemt.’ Dat misverstand moet hij na al die jaren nog steeds wel rechtzetten. Een jonge verpleegkundige die vrolijk bij een patiënt in en uit huppelt krijgt daar opmerkingen over. ‘Terwijl patiënten het vaak prettig vinden, die vrolijke energie om zich heen. Samen om iets kunnen lachen geeft troost. Net als de stille traan die wel eens verschijnt op de wang van een verpleegkundige. Allebei wordt door patiënten als bijzonder troostend ervaren.’
Gelukkig gaat het de goede kant op, constateert hij. ‘Steeds vaker staat humor in de missie van het ziekenhuis als een van de kernwaarden. In personeelsadvertenties lees je steeds vaker dat gevoel voor humor op prijs wordt gesteld.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account