'Ziekenhuis kan geen aangifte doen van agressie'

‘Doe altijd aangifte als medewerkers door patiënten of bezoekers worden bedreigd of aangevallen’. Die oproep deden de sociale partners in de ziekenhuisbranche, verenigd in de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ) afgelopen vrijdag. ‘Als personeelsleden twijfelen, vinden we dat het ziekenhuis zijn verantwoordelijkheid moet nemen’, stelden Tjitte Alkema (NVZ) en Elise Merlijn (ABVAKABO FNV), voorzitter en vice-voorzitter van de StAZ, in een gezamenlijke verklaring.

Agressie tegen medewerkers UMC St Radboud
De organisaties deden deze oproep naar aanleiding van (onder meer) een agressie-incident dat vrijdagavond 15 januari plaatsvond en waarbij een arts en een verpleegkundige van het UMC St Radboud waren betrokken. Zij werden toen bedreigd door twee jonge mannen, die eerder een voetganger hadden aangereden. De voetganger overleed in het ziekenhuis. Het Radboud heeft als werkgever geprobeerd om aangifte te doen, maar dat was juridisch gezien niet mogelijk.

Commotie en verwarring rond regels rond aangifte doen
Ondertussen is er grote commotie, maar ook verwarring ontstaan over de regels rond aangifte doen van agressie jegens medewerkers in de gezondheidszorg. Niemand lijkt precies te weten hoe dit nu eigenlijk wettelijk is vastgelegd, blijkt uit navraag door Nursing.

‘UMC St Radboud schendt zorgplicht als werkgever’
Vakbond Abvakabo FNV, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en beroepsorganisatie V&VN stellen allemaal dat zorginstellingen aangifte moeten doen tegen agressie en geweld tegen hun medewerkers. Juristen van de Jurofoon gaan nog verder: die stellen op hun site dat het UMC St Radboud zijn werknemers in de kou laat staan en zelfs zijn zorgplicht als werkgever schendt door geen aangifte te doen van de twee bedreigde werknemers.

‘Bedreigd zijn is niet voldoende, je moet je bedreigd gevóeld hebben’
Maar dan zijn ze niet op de hoogte van de regels, zegt woordvoerder Jeichin de Graaff van het Openbaar Ministerie (OM) tegen Nursing. ‘In het algemeen is het zo dat alleen degene die daadwerkelijk bedreigd is, aangifte kan doen. Alleen in de regio Rotterdam-Rijnmond is een convenant Veilige Zorg opgesteld zodat de werkgever wel aangifte kan doen en de slachtoffers als getuige gehoord kunnen worden’, legt De Graaff uit. ‘Bij aangifte van agressie wordt namelijk altijd de vraag gesteld of de persoon in kwestie zich ook echt bedreigd gevóeld heeft. Bedreigd zíjn is niet voldoende, je moet je bedreigd gevoeld hebben. De werkgever is zelf niet bedreigd en kan zich dus ook niet bedreigd gevoeld hebben. Het is een subjectieve waarneming.’

Geen slachtoffer, geen agressie
Maar wat als de zorgverlener zo door de wol geverfd is dat hij of zij zich niet bedreigd voelde door de agressie? ‘Dan wordt het lastig om er een strafzaak van te maken’, aldus het OM. Want: agressie en geweld is in zo’n geval geen dadergedrag. Geen slachtoffer, geen agressie. Zolang het geweld geen slachtofferschap creërt en geen gevolgen heeft voor de bedreigde zorgverlener, is er – juridisch gesproken – geen strafbaar feit gepleegd.

In het maartnummer van Nursing gaan we dieper in op agressie in de gezondheidszorg en hoe je hiermee kunt omgaan.  

Door: redactie Nursing, Aliëtte Jonkers