Wetenschap: Niet-pluisgevoel helpt verslechtering van patiënt eerder te signaleren

Het niet-pluisgevoel is een belangrijke aanvulling op het meten van vitale functies, en verdient een plaats in de Spoed Interventie Systemen. Dat stelt verplegingswetenschapper Gooske Douw in haar promotieonderzoek.

Dit artikel vind je ook in Nursing-magazine oktober 2018, in de rubriek ‘Wetenschap’

Met hun niet-pluisgevoel kunnen verpleegkundigen verslechtering bij de patiënt in een vroeg stadium opsporen, ook als de vitale functies nog niet (sterk) afwijken. Dat blijkt uit promotieonderzoek van verplegingswetenschapper Gooske Douw. Zij stelt daarom dat dit gevoel een belangrijke aanvulling is op het meten van vitale functies, en dat het ook moet worden opgenomen in Spoed Interventie Systemen (SIS).

Niet-pluiscriteria

Douw ontwikkelde een lijst van negen criteria* waarmee verpleegkundigen hun niet-pluisgevoel kunnen kwantificeren, de DENWIS. Niet-pluiscriteria zijn bijvoorbeeld verandering van ademhaling en circulatie, maar ook de subjectieve observatie van de verpleegkundige.

Douw liet verpleegkundigen op drie chirurgische afdelingen gedurende een jaar de niet-pluislijst invullen, bij elke patiënt één keer per dienst plus wanneer ze een niet-pluisgevoel hadden. Wat bleek: het niet-pluisgevoel kon al de kop opsteken als de vitale functies nog normaal waren of slechts licht afweken. Op basis van hun niet-pluisgevoel signaleerden de verpleegkundigen zo patiënten die later opgenomen moesten worden op de intensive care of die in het ziekenhuis overleden.

Daarnaast bleek dat wanneer de verpleegkundigen op de afdeling langer met de niet-pluislijst werkten, patiënten die verslechterden minder lang opgenomen hoefden te worden op de IC en minder lang in het ziekenhuis lagen.

Onderdeel van Spoed Interventie Systemen (SIS)

Op basis van haar onderzoeksresultaten concludeert Douw dat ziekenhuizen het niet-pluisgevoel onderdeel zouden moeten maken van de Spoed Interventie Systemen (SIS). Het niet-pluisgevoel en de negen criteria van de DENWIS zijn volgens haar een belangrijke aanvulling op controle van de vitale functies. Tenslotte kan de niet-pluislijst verpleegkundigen helpen om hun onderbuikgevoel onder woorden te brengen en hierover met de arts of collega-verpleegkundigen te communiceren.

Gooske Douw. Just worry, exploring triggers used by nurses to identify surgical patients at risk for clinical deterioration. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, oktober 2018.