Leerlingverpleegkundigen moeten beter reflecteren

Dit concludeert onderzoeker Agaath Dekker-Groen. Zij onderzocht hoe docenten in het verpleegkundig onderwijs op mbo-niveau studenten kunnen ondersteunen in de ontwikkeling van hun reflectievaardigheden. Docenten die getraind zijn in vragen stellen, doorvragen en feedback geven, stimuleren mbo-studenten beter tot reflectie op hun eigen ontwikkeling dan docenten die dat niet doen.

Vier belangrijke competenties

Agaath Dekker-Groen ontwikkelde eerst criteria op basis van literatuuronderzoek en in samenwerking met deskundigen uit de wetenschap en uit de onderwijspraktijk. Daarna ontwikkelde ze competentiebeschijvingen op vier beheersingsniveuas en ontwikkelde vervolgens een docententraining. In dit trainingsprogramma stonden de competenties instructie en informatie geven, begeleiden, feedback geven en beoordelen van reflectievaardigheden van studenten centraal. Vijf docententeams volgden groepsbijeenkomsten, kregen individueel video-interactiebegeleiding van Agaath Dekker-Groen en oefenden de competenties in de praktijk. De docenten voerden onder meer begeleidingsgesprekken met hun studenten, die naderhand via video-opnames werden geanalyseerd. Er was ook een controlegroep met docenten die de training niet volgde.

Meer aan het denken zetten, minder uitleggen en controleren

Agaath Dekker-Groen: Uit de analyses van de begeleidingsgesprekken is gebleken dat getrainde docenten meer focusten op de denkactiviteiten van studenten en op de effecten van hun begeleiding. Ook bleken de getrainde docenten veel meer door te vragen dan de docenten in de controlegroep. De feedbackdialogen van de getrainde docenten gingen dieper en bevatten meer verschillende vraag- en antwoordcategorieën dan die van de controlegroep. De laatste groep was vooral gericht op controleren en uitleggen.

Beter reageren op de student

Agaath Dekker-Groen concludeert op basis van het onderzoek dat de training die zij ontwikkelde in relatief weinig tijd leidt tot het ontwikkelen van docentcompetenties in het stellen van vragen aan studenten en het reageren op studentuitingen die studenten stimuleren tot reflectie.  Ze verwacht dat het trainingsprogramma ook geschikt is voor andere doelgroepen zoals HBO verpleegkunde studenten, medische studenten en leraren in opleiding. De resultaten van het onderzoek kunnen worden gebruikt om richtlijnen te ontwikkelen voor onderwijs in reflectievaardigheden als onderdeel van gezondheidszorgopleidingen en lerarenopleidingen.

Achtergrondinformatie

Het promotieonderzoek Teacher competences for supporting students: reflection. Standards, training, and practice is gefinancierd door de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, een onderdeel van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.