Meeste verpleegkundigen horen doodswens

Dat blijkt uit een peiling van Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) onder haar leden. Aan de enquête hebben 1219 respondenten deelgenomen. 66 procent daarvan heeft dit meerdere keren (twee tot vijf keer) meegemaakt. In bijna de helft van de gevallen vraagt een patiënt of bewoner de zorgverlener om hulp hierbij. V&VN wil met de peiling ervaringen in kaart brengen die relevant zijn voor de discussie rond het thema ‘voltooid leven’. Uit de respons blijkt dat er veel onduidelijkheid is over het begrip ‘voltooid’. Verpleegkundigen en verzorgenden constateren dat de doodswens vaak samenhangt met de kwaliteit van het leven, en niet per se met het gevoel dat het leven is afgerond. V&VN pleit dan ook voor meer onderzoek naar de Nederlandse situatie.

Verzorgende Anneke wordt regelmatig om cliënten gevraagd om hen ‘te helpen’. Of ze maken er zelf een einde aan. ‘Mijn cliënt doodde zich met Steradent’ >>

Vrijwel alle verpleegkundigen en verzorgenden bespreken de doodswens met collega’s in het behandelend team. De meerderheid (61 procent) geeft aan dat het moeilijk is om een uiting over voltooid leven te onderscheiden van andere uitingen over een gewenste dood. Gevoelens van eenzaamheid en vrees voor afhankelijkheid spelen vaak een grote rol. Wanneer die factoren uitgesloten zouden kunnen worden en mensen hun leven daadwerkelijk als voltooid beschouwen, zouden ze volgens 73 procent van de respondenten begeleiding moeten krijgen van een professional. Bijna de helft zou desgevraagd overwegen een rol in het stervensproces op zich te nemen wanneer in de toekomst zorgvuldige toetsing van het begrip mogelijk is. 35 procent wil dat niet.

Vraag achter de vraag

Wijkverpleegkundige Pauline Arts vertelt in het NOS Journaal dat ze wel eens een doodswens van cliënten hoort, die eigenlijk niet veel mankeren: ‘Ik probeer dan altijd het gesprek aan te gaan, en achter de vraag achter de vraag te komen. Waarom wil iemand dood?’ Sonja Kersten, directeur van V&VN: ‘Uit onze peiling blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden niet wegkijken als degene die zij verzorgen een doodswens uit. Ze nemen de hulpvraag heel serieus en gaan het gesprek aan om de vraag áchter de vraag te ontrafelen. Dat is een zorgvuldig proces, waarin ze het oordelen uitstellen. Vanuit hun rol betrekken ze – afhankelijk van de situatie – andere zorgverleners, zoals de behandelend arts, de huisarts, psycholoog of geestelijk verzorger. Wat vooral blijkt, is dat er een spanningsveld is rondom dit thema: is iemand die een doodswens uit, klaar met hét leven of met dít leven?’

Hoe kun je reageren als je cliënt je vertelt dat hij niet meer wil leven? Experts in de ouderenzorg geven advies. Lees meer >>