Katheter en infuus vaak onnodig én pijnlijk

Veel patiënten met een urinekatheter of een perifeer infuus ervaren daar ongemak of klachten van, zonder dat verpleegkundigen of artsen hiervan weten. Ook weten veel patiënten niet waarom ze überhaupt een katheter of infuus hebben.

Dat blijkt uit een voormeting van een groot Nederlands onderzoek (RICAT-studie) naar onnodig katheter- en infuusgebruik, gehouden door het Amsterdam UMC, locatie AMC. In deze meting zijn 82 patiënten ondervraagd. Daarvan had 60 procent tijdens de ziekenhuisopname een urinekatheter en 88 procent een perifeer infuus. Van beide groepen wist zo’n 20 procent niet wat eigenlijk de reden was voor het besluit om tot een katheter of infuus over te gaan. Zij zijn ook geneigd om niet te vragen wanneer deze verwijderd kan worden, zelfs niet als een infuus bijvoorbeeld niet meer gebruikt wordt. ‘Het kan geen kwaad om wat langer te laten zitten’, was de gedachte van deze patiënten.

Onnodig geplaatst

Van de patiënten met een urinekatheter had 63,5 procent last van ongemak of pijn door de katheter. Bij de ondervraagden met een perifeer infuus ging het om 37,5 procent. Het ongemak van beide groepen bestond vooral uit bewegingsbeperking en pijn. Desondanks vraagt slechts een kwart van de patiënten aan de arts of verpleegkundige of zijn of haar katheter of perifeer infuus al uit mag. ‘Het is dus belangrijk om regelmatig aan de patiënt te vragen of hij last heeft van de katheter of het infuus, omdat mensen het waarschijnlijk niet snel uit zichzelf zeggen’, zegt onderzoeker Bart Laan van het AMC. Zijn inventarisatie uit 2016 laat zien dat 20 tot 48 procent van de urinekatheters onnodig geplaatst is, tegenover 17 tot 26 procent van de perifere infusen. Laan en zijn mede-onderzoekers willen het niet-gepaste gebruik van katheters terugdringen.

Toolkit

Deze voormeting maakt onderdeel uit van de grotere RICAT-studie en heeft onlangs een toolkit opgeleverd waarmee verpleegkundigen en artsen kunnen achterhalen of ook op hun afdeling onnodig gebruik van katheters en infusen plaatsvindt. De toolkit geeft handvatten om dit probleem aan te pakken.