Wie zorgt voor je veilige werkplek in de thuiszorg?

Om veilig te werken in de thuiszorg heb je materialen nodig als handalcohol, handschoenen, schorten en veilige naalden. Maar wie regelt dit: de cliënt, de thuiszorgorganisatie of jij zelf?

Nursing vroeg het Peter Molenaar, verpleegkundige en deskundige infectiepreventie bij het RIVM.

De Arbo-wet verplicht werkgevers om ervoor te zorgen dat hun medewerkers veilig en verantwoord kunnen werken. Hieronder vallen ook beschermingsmiddelen. Wat heb je allemaal nodig om veilig te werken in de thuiszorg?

‘Het minimale dat je nodig hebt vind je in de Hygiënerichtlijn voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en kleinschalig wonen van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV). Deze richtlijn is helaas niet specifiek voor de thuiszorg, maar je kunt je er wel op beroepen. Zo heb je water, zeep en een handdesinfecterend middel nodig voor handhygiëne. Verder kun je handschoenen, een schort, mondneusmasker of beschermende bril nodig hebben om jezelf te beschermen. En om prikaccidenten te voorkomen heb je veilige naaldsystemen nodig.’

‘Normaalgesproken zoek je dit op in de richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP). Maar helaas door onzekerheid over het voortbestaan van de WIP zijn de WIP-richtlijnen voor de thuiszorg  nogal verouderd. Deze LCHV-richtlijn komt uit 2016 en is een praktische vertaling van de WIP-richtlijnen bestemd voor verpleeghuizen en woonzorgcentra.’

Regelt je werkgever al deze spullen?

‘Van sommige zaken mag je verwachten dat de cliënt ze heeft, zoals zeep en schone handdoeken of een keukenrol. Maar normen over hygiëne verschillen. En je wilt niet afhankelijk zijn van een vies stukje zeep of een smoezelig handdoekje. Daarom informeer je de cliënt vooraf over wat je precies nodig hebt. Sommige mensen kunnen zelfs deze basiszaken niet regelen, bijvoorbeeld omdat ze bedlegerig zijn. Bij zorgmijders kan zelfs stromend water ontbreken. In die gevallen regel je zelf de materialen en hoort je werkgever het te vergoeden, want anders kun je niet veilig en verantwoord werken.’

Wat regel je zelf?

‘Als professional zorg je dat je altijd basiszaken in je tas hebt zoals handalcohol. Die betaalt je werkgever. Dat geldt ook voor materialen die bij de cliënt liggen die van professionele kwaliteit moeten zijn. Want je kunt niet werken met handschoenen van de benzinepomp of een jampotje als naaldencontainer. En als je een trachea-canule verwisselt, heb je een professioneel mondneusmasker nodig. Je kunt niet verwachten dat een cliënt materialen van deze kwaliteit aanschaft, dat moet de werkgever doen. Dat schrijft de Arbo-wet ook voor.’

Horen veilige naalden ook in dit rijtje thuis?

‘Veilige naalden voorkomen accidenteel bloedcontact. Dit is een arbo-maatregel , daarom moet je werkgever deze betalen. Bij diabetici vallen deze naalden onder de basisverzekering, in dat geval betaalt de zorgverzekering de naalden.’